Nhiều trẻ làm việc 14 giờ/ngày

TT -

Một cán bộ Sở Lao động - thương binh và xã hội TP.HCM thừa nhận chuyện trẻ làm việc 100 giờ/tuần không phải là cá biệt

. Tình trạng sử dụng lao động trẻ em vẫn diễn ra ở một số nơi thuộc TP.HCM, đặc biệt là ở quận Tân Phú - nơi đang có trẻ em phải làm việc 10-14 giờ/ngày..

.

Em Phạm Nhật Cường (14 tuổi) và em Đặng Thị Thùy Dương (15 tuổi) miệt mài làm việc mà không biết cuối năm ông bà chủ trả cho mình bao nhiêu tiền - Ảnh: Gia Minh
Chiều 30-10, theo hướng dẫn của cán bộ UBND và Công an P.Phú Thạnh (Q.Tân Phú), chúng tôi vào cơ sở gia công tại địa chỉ 173/20 Thoại Ngọc Hầu do ông Trần Quang Phương làm chủ. Trong diện tích vài chục mét vuông, có gần mười lao động đang miệt mài với công việc. Ngồi lọt thỏm trong đống vải cao quá đầu là một cậu bé cởi trần.
Em là Lê Văn Nhật (15 tuổi, quê Quảng Ngãi). Nhật kể hằng ngày Nhật làm việc từ 7g30 sáng tới 11g30, chiều từ 13g hoặc 13g30 tới 17g30, tối từ 19g tới 23g, không có ngày nghỉ. Chúng tôi hỏi Nhật có được ký hợp đồng lao động không, Nhật hỏi lại: “Hợp đồng lao động là gì?”. Tiền lương bao nhiêu Nhật cũng không biết, chỉ nghe ông chủ nói cuối năm sẽ trả tiền cho về quê.
Chúng tôi cùng cán bộ của P.Phú Thạnh tới một vài điểm khác, hầu hết các lao động được hỏi đều có câu trả lời về thời gian làm việc như Nhật kể, tức mỗi tuần họ phải làm việc hơn 80 giờ, không có tiền ngoài giờ, không có ngày nghỉ.
Một vài trường hợp được hỏi tự nhận có hợp đồng lao động khi ông hay bà chủ đứng bên cạnh, tuy nhiên khi hỏi chi tiết về hợp đồng, về bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội có hay không thì các em đều... không hiểu những thứ đó là gì. Đây là những thanh thiếu niên tới từ nhiều tỉnh thành của cả nước, nhưng đông nhất là các tỉnh như Quảng Ngãi, Thái Bình và một số tỉnh miền Tây Nam bộ.
Tại căn nhà lầu số 553/21 Lũy Bán Bích, hơn 20 lao động đang gò mình trong không gian chật hẹp chứa đầy vải vóc nguyên liệu. Ở đây chúng tôi chỉ kịp tiếp xúc với hai trong số rất nhiều lao động “mặt còn búng ra sữa”. Một em trong dáng bộ rụt rè cầm cuốn sổ ghi tên cho chúng tôi là Phạm Nhật Cường (14 tuổi, quê ở Quảng Ngãi). Cường nói đã làm việc tại đây ba tháng nhưng không biết ông bà chủ trả lương bao nhiêu, chỉ biết cuối năm sẽ được lĩnh tiền. Tương tự là em Đặng Thị Thùy Dương (15 tuổi, quê Sóc Trăng).
Chúng tôi hỏi sao không hỏi tiền lương bao nhiêu trước khi vào làm, tới cuối năm mà ông bà chủ trả ít thì có thắc mắc gì không, Dương chỉ thỏ thẻ: “Phải chịu chứ biết sao”. Ngoại trừ một công ty TNHH, phần lớn các cơ sở mà cán bộ của P.Phú Thạnh đưa chúng tôi tới đều không đăng ký kinh doanh theo quy định. Theo một cán bộ Phòng lao động - thương binh và xã hội Q.Tân Phú, có hàng ngàn cơ sở như thế.
Chiều 30-10, ông Phan Anh Nhân, trưởng Phòng lao động - thương binh và xã hội Q.Tân Phú, cho chúng tôi biết trong chín tháng đầu năm 2009, phát hiện 23 trường hợp vi phạm các quy định về lao động, trong đó có bốn trường hợp là trẻ em. Theo ông Nhân, tình trạng sử dụng lao động là trẻ em, không có hợp đồng lao động và làm việc quá giờ là tình hình chung chứ không riêng gì Q.Tân Phú.
Ông Nhân cũng cho rằng có rất nhiều khó khăn trong quá trình xử lý vì thiếu cán bộ, các cơ sở phần lớn là đi thuê và liên tục thay đổi chỗ nên khó giải quyết triệt để nạn bắt trẻ em lao động quá sức.
Theo kết quả kiểm tra mới nhất của Thanh tra Sở Lao động - thương binh và xã hội TP.HCM, năm 2009 đoàn công tác kiểm tra 173 cơ sở thì 62 cơ sở có sử dụng lao động trẻ em, trong đó có 149 em dưới 16 tuổi. Số lượng lao động trẻ em tập trung nhiều tại hai quận Tân Bình và Bình Tân. Các em làm việc trong điều kiện vất vả, không được ký hợp đồng lao động, thời gian làm việc 10-14 giờ/ngày. Tất cả các em lao động tại các cơ sở đều bỏ học, không được quan tâm đến kỹ năng sống, nhiều em bị lạm dụng sức lao động.

.......................................
Ý kiến bạn đọc:
>> Vắt kiệt sức trẻ em
TTO - Tôi cảm thấy rất bất bình vì mẹ con em Nguyễn Văn Đen bị buộc về quê với hai bàn tay trắng. Việc thiếu công nhân lao động ở thành phố mà bà Á và ông Chương nói có thể thông cảm, nhưng việc sử dụng lao động trẻ em quá giờ lao động, quá sức, và đối xử như thế, tôi không đồng tình.
Em Đen làm việc đã hơn chín tháng, buộc em về mà không trả tiền công một đồng nào, chứng tỏ bà Á và ông Chương có tật giật mình: có hành hạ các lao động nhí, và muốn quịt (không trả tiền công cho họ).
Tôi cho rằng, báo nên tiếp tục theo đuổi và lên tiếng để bên vực cho các lao động này. Với bài báo ngày hôm nay 31-10 tiêu đề "Nhiều trẻ làm việc 14 giờ/ngày" và bài báo hôm qua, tôi hy vọng các ngành chức năng sẽ vào cuộc, không chỉ đình chỉ hay lập biên bản xử phạt đơn thuần với 1 cơ sở may trái phép nêu trên, mà phải tích cực triển khai kiểm tra gắt gao với mọi cơ sở may trên địa bàn quận, thành phố HCM.

Luật lao động ngày làm 8 giờ, vợ chồng bà Á bắt em Đen làm từ 14 - 16 giờ là trái với luật, người lớn cũng chưa làm được, huống gì các em còn nhỏ chưa đủ tuổi lao động. Qua báo Tuổi Trẻ, cơ quan chức năng nên có các biện pháp kiểm tra lại các cơ sở khác để các em khác có được quyền lợi chính đáng, đồng thời xử lý nghiêm minh các cơ sở vi phạm.

Xin góp thêm một bài báo cũ nhưng "không tuổi" này :):
Những sự thật thú vị về bộ não

Liệu não to có khiến bạn thông minh hơn? Người mù nghe thính hơn người thường? Có rất nhiều bí mật đáng ngạc nhiên về não người mà chúng ta chưa được biết đến.

Ảnh: Daily Mail.
Sự thật: Xem một bức ảnh còn khó hơn chơi cờ
Khi các nhà khoa học máy tính thử viết chương trình mô phỏng khả năng con người, họ tìm thấy khá dễ để bắt máy tính tuân theo logic và làm các phép tính phức tạp, tương tự như đi các nước cờ - nhưng lại rất khó để bắt máy tính hiểu được nó đang nhìn cái gì trong một bức hình.
Chương trình máy tính tốt nhất ngày nay có thể đánh bại một đại kiện tướng, nhưng bất kỳ một em bé nào cũng đánh bại phần mềm hàng đầu trong việc khám phá thế giới hình ảnh.
Nguyên nhân bắt nguồn từ sự khó khăn trong việc nhận ra các vật thể riêng biệt. Bạn chỉ có thể cảm nhận được sự mập mờ này khi bạn nhìn qua loa một vật gì đó khiến bạn tưởng nhầm - giống như một tảng đá ở giữa đường tối bỗng hóa ra là một con mèo.
Sai lầm: Bạn chỉ sử dụng khoảng 10% bộ não
Thực tế, ngày nào bạn cũng tận dụng toàn bộ trí não. Sự thật là kể cả những nhiệm vụ đơn giản nhất cũng tạo ra hoạt động trong cả bộ não.
Sự thật: Ngáp đánh thức não
Chúng ta thường gắn hành động ngáp với sự buồn ngủ và chán chường, nhưng thực tế hành động đó giúp thức tỉnh chúng ta. Nó sẽ mở rộng khí quản, đưa không khí vào trong phổi và oxy vào trong máu, giúp chúng ta tỉnh táo hơn.
Ngáp cũng lây lan. Không ai rõ vì sao, nhưng có thể đó là lợi thế giúp mỗi người truyền cho nhau thông báo cần cảnh giác.
Sai lầm: Người mù nghe rõ hơn
Trong các cuộc kiểm tra, người mù không phát hiện những âm thanh yếu tốt hơn người khác. Nhưng người mù có trí nhớ tốt hơn. Do họ không thể dựa vào hình ảnh để nhận biết các vật, họ phải ghi nhớ liên tục, nên mài giũa thêm khả năng ghi nhớ không gian.
Họ cũng thực hiện tốt hơn các bài tập ngôn ngữ, bao gồm hiểu được nghĩa của câu, chỉ ra nguồn gốc của âm thanh - một cách giúp họ xác định vị trí của vật thể.
Sự thật: Trò chơi điện tử giúp bạn linh hoạt hơn
Thế giới hiện đại tràn ngập các hoạt động không ngừng nghỉ - tin nhắn, email, video game, và tất cả dường như xảy ra đồng thời. Nếu bạn hơn 30 tuổi, bạn có thể tự hỏi tại sao bọn trẻ không bị ngộp thở bởi tất cả những hoạt động này. Nhưng não của chúng đơn giản đã được rèn luyện để đối phó với điều đó. Những hoạt động đa di năng kéo dài sẽ gia tăng khả năng của con người trong việc chú ý tới nhiều thứ cùng một lúc.
Một trong những nguồn của dạng hoạt động này chính là các trò chơi điện tử, trong đó mục tiêu là bắn được nhiều kẻ thù càng tốt trước khi chúng bắn hạ chúng ta. Các trò chơi kiểu này yêu cầu người chơi phải phân bổ sự chú ý trên khắp màn hình, đồng thời nhanh chóng phát hiện và phản ứng với sự kiện.
Vì vậy cho con trẻ chơi game điện tử không hẳn là một điều xấu
Sai lầm: Não to khiến bạn thông minh hơn
Kích cỡ bộ não không phản ánh trí thông minh của bạn. Xét cho cùng, não Einstein không hề to hơn não của một người bình thường.
Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy trí thông minh của chúng ta phụ thuộc vào thời điểm các khớp thần kinh được hình thành. Các khớp thần kinh này phát triển và co lại trong suốt thời thơ ấu và dậy thì, và mô hình của quá trình này sẽ ảnh hưởng tới trí thông minh.
Sự thật: Tập thể dục giúp não khỏe mạnh
Hãy quên đi các trò chơi đố chữ hay sudoku, hoạt động thể chất mới giúp não bạn khỏe mạnh khi về già.
Khi hệ tuần hoàn của bạn già đi, lượng máu cung cấp tới các tế bào thần kinh bị sụt giảm, khiến chúng thiếu đi lượng oxy và glucose cần thiết. Tập thể dục thường xuyên sẽ gia tăng số lượng mạch máu nhỏ trong não, từ đó đẩy mạnh lượng cung cấp oxy và glucose tới tế bào thần kinh.
Thực tế, tập thể dục là điều duy nhất có ích để duy trì năng lực nhận thức khi về già. Những ai từng là vận động viên suốt quãng đời trẻ tuổi sẽ có năng lực trí não tốt hơn những người ít hoạt động trong cùng độ tuổi.
Để đạt hiệu quả, nên tập thể dục mỗi lần 30 phút, vài lần trong tuần, nhưng không nhất thiết phải thật mạnh mẽ.
Sự thật: Não bạn có công suất không bằng một bóng đèn tủ lạnh
Thông điệp giữa các tế bào não và toàn bộ cơ thể được truyền tải bởi điện - nhưng chỉ với lượng rất nhỏ. Não người chỉ sử dụng khoảng 12 watt điện năng, ít hơn năng lượng để thắp sáng một bóng đèn phía sau tủ lạnh.
Mặc dù bộ não tỏ ra khá hiệu quả, nhưng nó cũng rất lãng phí. Chỉ chiếm 3% cân nặng cơ thể, nhưng lại tiêu tốn 1/6 năng lượng toàn bộ cơ thể.
Sai lầm: Nghe nhạc Mozart khiến trẻ thông minh hơn
Không có bằng chứng khoa học nào cho điều này.
Sai lầm bắt đầu từ năm 1993, khi tạp chí khoa học Nature đăng tin rằng nghe 10 phút một bản sonata của Mozart sẽ thúc đẩy khả năng thực hiện bài kiểm tra tư duy của các sinh viên đại học.
Ý tưởng được nhắc lại vài năm sau đó bởi một thống đốc bang của Mỹ. Ông đã cho các thành viên nghị viện nghe bản Ode To Joy của Beethoven và yêu cầu 100.000 USD để gửi các đĩa nhạc cổ điển cho các bà mẹ mới sinh con trong bang.
Hiệu ứng Mozart bắt nguồn từ đó - bất chấp thực tế rằng chưa ai kiểm chứng điều đó trên trẻ em. Nhưng ý tưởng nhạc cổ điển khiến trẻ thông minh hơn đã được nhắc đi nhắc lại trên các tạp chí, sách vở, tài liệu và các câu chuyện về hiệu ứng nhạc Mozart đối với sinh viên được thay thế bằng trẻ sơ sinh.
Nhưng cho dù nhạc cổ điển không cải thiện trí não cho trẻ thì nó cũng khuyến khích chúng chơi nhạc. Những trẻ em học một loại nhạc cụ sẽ có khả năng tư duy không gian tốt hơn.
Sự thật: Những giai điệu ngớ ngẩn rất khó quên
Không có gì khó chịu hơn một câu hát nào đó cứ lặp đi lặp lại trong đầu bạn. Nguyên nhân bắt nguồn từ khả năng ghi nhớ các chuỗi sự kiện của não.
Chúng ta cần phải ghi nhớ một loạt các sự kiện hằng ngày, từ việc pha cà phê buổi sáng tới con đường cần đi để đến nơi làm việc.
Khả năng ghi nhớ này khiến cuộc sống hằng ngày diễn ra xuôn sẻ. Và khi bạn nghĩ về một giai điệu bài hát nào đó, não bạn cũng tự động gắn nó vào trong chuỗi sự kiện đó. Điều này khiến bạn luôn nhớ lại câu hát và tiếp tục tăng cường sự ghi nhớ. Chính chu kỳ này giúp bạn lưu giữ các ký ức.
Một cách để loại bỏ mô hình này là nghĩ đến một sự kiện khác để thay thế cho dữ kiện cũ. Vì vậy hãy tìm một bài hát khác và hy vọng rằng nó sẽ dễ chịu hơn là giai điệu khó chịu kia.
Thực tế: Bạn không thể cù chính mình
Lý do là bởi não bạn tập trung vào những điều đang xảy ra ở thế giới bên ngoài, để ngăn chặn việc những tín hiệu quan trọng bị chìm nghỉm trong mớ hỗn độn các cảm giác do chính hành động của bạn gây ra. Chẳng hạn, bạn sẽ không nhận ra sự tiếp xúc của tất trên chân, nhưng bạn lại nhận ra một cái vỗ lên vai. Mọi người sẽ không thể cảm nhận được cảm giác nhột do mình tạo ra bởi não biết rằng chính tay bạn làm điều đó.

______________________
Dù nghe nhạc Mozart (hay nhạc cổ điển nói chung) "không khiến trẻ thông minh hơn", ít nhất cũng khiến trẻ phần nào tâm hồn đẹp hơn, mềm mại hơn :).

He he, các mẹ vô đây download bộ pdf + prc + html nè:
http://hotfile.com/dl/12849654/913b35a/DBTLS-Multiformat.rar.html

Chừng nào đọc xong thì "ta" discuss hén! :)
Image source: http://blogs.telegraph.co.uk/news/willheaven/100009935/dan-brown-takes-on-the-freemasons-in-the-lost-symbol/

Kỳ cuối: Hành trình ước mơ

TT - Tôi được sự giúp đỡ của nhiều nhóm người, nhiều tổ chức, giới truyền thông. Cuốn sách kể lại câu chuyện của tôi Nô lệ - chuyện có thật của đời tôi (Slave - my true story) được xuất bản lần đầu tiên ở Đức vào tháng 9-2002, vượt ngay lên hàng danh sách mười cuốn sách bán chạy nhất trong nhiều tuần lễ.
Và cuối cùng tôi nhận được tờ giấy “cho phép ở lại Vương quốc Anh vô thời hạn”.

Mende Nazer ở London năm 2003

>> Kỳ 1: Đời nô lệ thế kỷ 21
>> Kỳ 2: Bắt đầu đời nô lệ
>> Kỳ 3: Không đường trốn thoát
>> Kỳ 4: Có ai không??
>> Kỳ 5: Tia sáng từ người Nuba
>> Kỳ 6: Cuộc đào thoát
Tôi đi tìm tôi
Tôi nhận được nhiều lời mời đi nói chuyện về những trải nghiệm của mình. Tôi được bà Elaine Pearson, một người trong Tổ chức quốc tế chống chế độ nô lệ, đưa sang Thụy Sĩ, nói chuyện tại Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tại Liên Hiệp Quốc ở Genève, Thụy Sĩ. Từ đó bà Elaine trở thành một người bạn tốt của tôi. Bà Elaine giúp tôi viết diễn văn để đọc tại ILO - chỉ đơn giản là 20 phút trình bày. Tôi sợ chết khiếp khi đến lượt mình bước lên phía trước trong phòng hội nghị khổng lồ và tham dự với ban thuyết trình, tất cả đều có bảng tên, quanh một cái bàn gỗ bóng loáng.
Hai diễn giả trước tôi đều là người da trắng, nhiều tuổi hơn tôi, mặc comlê chững chạc. Khi nhìn quanh, tôi nhận ra mình là người da đen duy nhất trong cuộc hội thảo và là diễn giả trẻ tuổi nhất. Miệng tôi há ra, cổ khô lại với sự sợ hãi đến nỗi tôi thốt không ra tiếng. Chắc chắn cử tọa trong phòng đều thấy tôi run rẩy. Tôi không biết mình nên bắt đầu từ đâu. Tuy vậy, khi tôi bắt đầu, lời nói cứ tuôn ra và tôi thấy mình nói năng trôi chảy và thành thực. Sau ba năm học, vốn tiếng Anh của tôi còn xa mới được gọi là thông thạo, nhưng tôi có thể diễn đạt cho mọi người hiểu cách nói giản dị của mình. Cuối bài, tôi bị tràn ngập với những câu hỏi, rồi mọi người hoan nghênh tôi và cảm ơn tôi đã kể cho họ nghe câu chuyện của mình.
Sau đó tôi nói chuyện với sinh viên tại các trường đại học và với học sinh tại các trường trung học. Mỗi lần nói chuyện như thế tôi càng hiểu rõ thêm mọi người trên thế giới đều thấy sự tồn tại của chế độ nô lệ trong thời hiện đại là điều khủng khiếp. Hầu hết đều không tin ngày nay vẫn còn tồn tại tình trạng nô lệ nhưng họ đã được nghe câu chuyện của tôi.
Mơ ước lớn nhất của tôi là mong được gặp lại gia đình. Khoảng mười năm rồi tôi không được gặp họ. Đôi khi tôi tự hỏi không biết cha tôi còn nhận ra đứa con gái của mình không - đứa con gái nhỏ bị bắt đi khỏi vùng núi Nuba và bây giờ là một phụ nữ trưởng thành đang sống ở châu Âu. Nhưng dĩ nhiên, quốc gia mà tôi không thể đến được bằng thông hành của Anh chính là Sudan. Có thể sẽ phải mất khoảng năm năm để tôi có được quốc tịch Anh và được cấp hộ chiếu của nước Anh. Và ngay cả lúc đó việc tôi mạo hiểm bất chấp rủi ro trở về Sudan vẫn còn là điều có thể gây tranh cãi. Tôi đã tìm nhiều cách giúp tôi gặp lại cha mẹ nhưng tất cả cách đó đều có những bất trắc riêng.
Nhưng tôi sẽ phải kiên nhẫn. Và kiên nhẫn là đức tính mà tôi đã học được rất nhiều khi trải qua những năm tháng trong cuộc đời nô lệ. Kiên nhẫn rằng tôi sẽ vượt thoát, sẽ được làm chủ đời mình và sẽ được tự do. Sự kiên nhẫn sẽ cho tôi được gặp lại cha mẹ một ngày nào đó. Nhiều người bạn mới của tôi ở London vừa có con cái và tôi cũng mơ ước tìm được người yêu thương để lập gia đình. Với tôi đó sẽ là một cách để tái tạo cảm giác về gia đình, về sự yên ổn mà tôi đã bị cuộc sống nô lệ và lưu vong tước mất.
Tôi vẫn cảm thấy còn nhiều điều phải làm để tôi thật sự hiểu cuộc hành trình từ nô lệ đến tự do cuối cùng sẽ đưa mình tới đâu. Còn rất nhiều câu hỏi. Tôi muốn gì ở cuộc đời? Tôi đang đi học tiếng Anh như bất cứ em học sinh nào, nhưng tôi không có gia đình, không có nơi nào cho tôi cảm thấy được sự ấm cúng của nhà mình. Tôi có còn là một cô gái Nuba nữa không? Hay tôi là một tác giả có sách bán chạy? Tôi là một nô lệ đào thoát được tưởng thưởng? Tôi là người Sudan hay là người Anh?...
Tôi chắc chắn mình sẽ tìm được những lời giải đáp. Tôi đang sung sướng thấy thời gian là của mình, thấy mình đang học hành và cải thiện bản thân để trở nên một cô gái thông minh như những năm đầu tiên đi học trong miền núi Nuba. Tôi sung sướng khi mình có thể cầu nguyện với Thượng đế, làm theo con tim mình và làm quen với những người bạn mới trên khắp thế giới. Tôi sung sướng nghĩ rằng một ngày nào đó tôi có thể trở thành một y tá để chăm sóc nhiều người. Tôi sung sướng nghĩ một ngày nào đó tôi gặp được người đàn ông mơ ước của mình, sẽ có con cái, rồi có một túp nhà nhỏ an lành và êm ấm ở đâu đó...
Ghi chú của Damien Lewis
Mende Nazer đào thoát vào một ngày mùa hạ, 11-9-2000, trên đường phố nhiều cây xanh ngoại ô phía bắc London. Tôi hay biết về hoàn cảnh của cô vài hôm trước đó. Một người bạn Nuba gọi điện thoại hỏi tôi có thể giúp cứu thoát cô ấy không. Anh cần có một nhà báo người Anh chứng kiến cuộc giải cứu để sự việc “được ghi vào hồ sơ”. Tôi tham dự từ lúc đó.
Hôm nay, ba năm sau ngày đó, Mende Nazer là một phụ nữ trẻ trung, hoạt bát, rất thông minh với độ tuổi ngoài hai mươi - người Nuba không giữ hồ sơ về ngày tháng năm sinh - đang đặt nhiều hi vọng vào tương lai. Nhưng lần đầu tiên tôi gặp cô ấy vào ngày cô được giải cứu, đó là một người lọm khọm, tê liệt và run rẩy.
Câu chuyện của Mende không làm tôi kinh hoàng lắm; là một nhà báo, tôi đã nhiều lần đến Sudan để tường thuật nhiều, rất nhiều câu chuyện khiếp đảm về tình trạng nô lệ và những sự lăng nhục khác. Tôi ngạc nhiên nhiều hơn với độ sâu sắc của chi tiết sự việc được Mende nhớ lại, nhất là những giai đoạn khi Mende còn thơ ấu.
Phần lớn điều chúng tôi viết ra Mende chưa hề kể với ai trước đó. Trước đó cô chưa hề nói đến những điều khủng khiếp mà cô đã chịu đựng. Trước khi đào thoát cô không có ai để chia sẻ. Có nhiều đau xót và nước mắt khi chúng tôi viết đến những phần khó khăn. Nhưng như chính Mende nhận thấy, có lẽ nói ra hết những điều này là bước đầu trên con đường tiến đến việc chữa lành tất cả thương tổn và khổ đau của cô.
Điều 4 trong Tuyên ngôn chung về quyền con người của Liên Hiệp Quốc như sau: “Không một ai phải bị làm nô lệ hoặc phải hoạt động khổ sai; sự chiếm hữu và buôn bán nô lệ dưới mọi hình thức phải bị nghiêm cấm.” Hơn 50 năm sau khi Liên Hiệp Quốc chấp nhận và thi hành bản tuyên ngôn này vào năm 1948, câu chuyện của Mende cho thấy việc buôn bán nô lệ vẫn còn phát triển “thịnh vượng” ở đây đó.
Mende nói cô phải nói ra vì còn có nhiều phụ nữ, nhiều cô bé và cậu bé đang bị buộc phải làm nô lệ đây đó. Cô biết đích danh vài người trong số đó - Asha, Katuna, Nanu - và họ vẫn là bạn của cô. “Tôi muốn tất cả những người khác còn đang làm nô lệ hoặc chịu khốn khó đều được trả tự do - Mende nói - Làm sao tôi có thể thật sự cảm thấy tự do khi tôi biết tất cả họ vẫn còn bị bắt làm nô lệ”.

Kỳ 6: Cuộc đào thoát

TT - Babo bảo tôi anh ấy sẽ tìm cách liên lạc với tôi ngay khi có thể. Về lại nhà, tôi nhờ chị Madina bày cách sử dụng điện thoại di động. Gia đình ông Al Koronky sắp trở về, tôi phải dành cả ngày để nấu nướng, lau dọn sạch sẽ và trải các tấm khăn giường mới. Thế rồi điện thoại reo.

London là nơi Mende bắt đầu cuộc sống mới

>> Kỳ 1: Đời nô lệ thế kỷ 21
>> Kỳ 2: Bắt đầu đời nô lệ
>> Kỳ 3: Không đường trốn thoát
>> Kỳ 4: Có ai không??
>> Kỳ 5: Tia sáng từ người Nuba
Chạy
“Hello”, tôi nói nhưng không có tiếng trả lời. “Hello”, tôi lặp lại. Tôi chợt nhớ ra kế hoạch của mình. “Kenwengjero”, tôi nói. “Mende hả? - một giọng người hỏi - Có phải cô đó không?”. “Anh Babo! - tôi reo lên - Em đây, Mende đây”. “Cô nghe đây. Tôi đã tìm ra được đầy đủ địa chỉ, số điện thoại và mọi thứ. Nếu Koronky và gia đình ông ta còn đang vắng nhà, tại sao bây giờ cô không ra đây để tôi đón cô đi?”.
“Không được đâu. Nếu em chạy trốn bây giờ, anh Omer và chị Medina sẽ bị đổ tội. Em phải chờ cho đến khi gia đình ông Koronky trở lại”. “Thôi được. Nhưng như thế sẽ khó khăn hơn. Tôi sẽ tới vào thứ hai. Đó là ngày duy nhất tôi được rảnh. Đây là những gì chúng ta sẽ làm: cô đem rác ra trước nhà. Hãy kiểm tra cho chắc. Rồi cô chạy thật nhanh ra khỏi ngõ và đừng ngoái lại. Tôi sẽ chờ cô ở đó. Khoảng đầu ngõ. Tôi sẽ ở đó chờ cô từ 3g-3g30 chiều”.
“Dạ được - tôi háo hức đáp - Vậy tôi sẽ gặp cô ở đó - anh Babo nói quyết chắc - Và hãy nhớ đừng mang theo túi xách hay làm bất cứ điều gì trông đáng ngờ”. “Dạ. Cảm ơn anh, Babo! Cảm ơn anh”. “Vậy là được rồi - anh nói khẽ - Nhưng cũng chưa hết. Cô phải mạnh mẽ và dũng cảm lên. Có một người Nuba nữa, anh ấy tên là Monir Sheikaldin. Chúng tôi sẽ cùng đón cô”.
Bỏ điện thoại xuống, tôi vừa sung sướng vừa sợ hãi, vừa phấn khích. Gia đình mụ Hanan về. Đêm đó và đêm tiếp theo tôi không thể ngủ được. Tôi ôn đi ôn lại kế hoạch đào thoát. Buổi sáng ngày thứ hai tôi dậy sớm làm công việc hằng ngày. Nhưng tôi cảm thấy mất tinh thần khi lão Al Koronky không đi làm như bình thường. Lão ở nhà suốt buổi sáng. “Ôi không! - tôi tự nghĩ - Lão không đi. Làm sao mình ra khỏi nhà được?”.
Có một đống quần áo phải ủi, nhờ đó mà có việc cho tôi đến gần 3g30 chiều. Cứ mỗi năm phút tôi lại thấy mình liếc nhìn lên đồng hồ trên tường. Tôi làm rối tung lẫn lộn đống quần áo đang ủi. Lúc 3 giờ tôi vào phòng ăn, đóng cửa sau lưng mình và nhìn ra ngoài sau mấy bức màn xem thử anh Babo đã đến hay chưa, nhưng không thể nhìn xuyên qua cây cối. Tôi toát mồ hôi và lả người vì lo lắng.
Tôi không biết làm sao ra khỏi nhà mà không bị bắt. Uran, “con mèo” đồ chơi nhỏ bé đang nằm trên gối, tôi không thể nào bỏ nó lại được. Tôi đấm cho nó bẹp xuống và nhét vào người. Rồi tôi nghe mụ Hanan gọi từ nhà bếp. “Yebit, tao đi đón mấy đứa nhỏ ở trường đây - mụ bảo - Tao để hai đứa song sinh ở nhà cho mày trông”. Tôi gật đầu, cố tránh đôi mắt của mụ. Mụ đi và gọi lão Koronky: “Đi mình”. “Anh sắp xuống đây”, lão la to xuống.
Mụ Hanan đi mở khóa cửa trước rồi trở lại lấy đôi giày trong tủ để giày dưới cầu thang. “Lạy Thượng đế - tôi nghĩ - họ sắp đi đúng vào lúc mình hẹn anh Babo!”. Cơ may của tôi chỉ còn một phút. Tôi chộp lấy bao rác và chạy thật nhanh tới cửa, người tôi run lên. Khi chạy nhanh qua mụ Hanan đang ngồi trong sảnh buộc dây giày, tôi nghe tiếng lão Koronky đang xuống cầu thang. Tôi ném túi rác vào thùng rác rồi quay nhìn lại ngôi nhà. Vẫn chưa ai ra cả.
Tôi quay người chạy hết tốc lực ra đầu ngõ. Tôi thấy mình phát điên vì hoảng sợ. Khi ra tới ngõ, một nỗi sợ mới ập lấy tôi. Nếu Babo không có ở đó thì sao? Ôi cầu xin Allah cho anh ấy có ở đó! Rồi tôi thấy một người da đen cao to bên kia đường rối rít vẫy tay. “Tới đây! Tới đây! - anh gọi - Chạy! Mende! Chạy!”. Tôi chạy băng qua đường và ngã vào tay anh. “Nhanh lên! Nhanh lên! - tôi hét lên với anh - Họ sắp tới! Chúng ta phải đi ngay bây giờ!”.
Babo nắm lấy cánh tay tôi, chúng tôi chạy ra khỏi con phố. Anh đưa tôi nấp sau một tàng cây xanh nhỏ. Tôi rất sợ hãi và không nín khóc được. “Chúng ta gần họ quá - tôi hổn hển - Họ sẽ tìm thấy chúng ta mất thôi. Họ sẽ theo bắt em lại. Chúng ta phải chạy đi ngay”. “Được rồi. Được rồi - anh Babo vừa nói vừa quàng tay ôm tôi - Đừng lo. Tôi không để họ bắt cô đâu. Cứ nấp ở đây trong khi tôi gọi điện thoại”.
Tôi nghe anh Babo giải thích chỗ chúng tôi đang đứng, và chỉ trong vài giây một chiếc xe chạy tới. Tôi được ấn vào ghế sau và tiếng bánh xe rít trên mặt đường, chiếc xe lao đi. Tôi rúc người vào cạnh anh Babo, cố nép mình để không bị phát hiện. “Họ có đuổi theo chúng ta không? Xin hãy nhìn ra cửa sổ xem. Em sợ quá. Em sợ quá”. “Đừng lo, Mende - anh cười nói - Chẳng có ai theo chúng ta”. “Chào cô Mende - tôi nghe một giọng nói điềm tĩnh từ chỗ người lái xe - Tôi là Monir. Cô hãy nghe chúng tôi và bình tĩnh. Chúng tôi đã giải cứu được cô rồi. Chúng tôi sẽ bảo vệ cô”.
Đây là những người cùng dân tộc với tôi, người Nuba, và tôi biết rằng tôi có thể tin cậy nơi họ. Tôi biết họ nói với tôi sự thật.
Học sống
Tự do là một bảo vật mà dù có được cả thế gian tôi cũng không đánh đổi. Nhưng đối với tôi, sự tự do này còn là một thứ đáng sợ. Tôi bị bắt đi khi còn là một đứa trẻ. Tôi trải qua tuổi thiếu niên và giai đoạn đầu của tuổi trưởng thành trong cuộc sống nô lệ. Trong tất cả khoảng thời gian đó tôi không có tự do.
Tôi không thật sự hiện hữu. Tôi không có quyết định nào về cuộc sống của chính mình. Tôi nhận ra rằng mình không biết làm bất cứ điều gì. Tôi phải học để biết cách dùng tiền - món trợ cấp nhỏ nhoi hằng tuần được Chính phủ Anh cấp. Tôi phải học cho biết tài khoản ngân hàng là gì.
Tôi phải học cách tự nấu những bữa ăn hằng ngày và ăn uống đúng nghĩa - không phải ăn đồ thừa của người khác. Tôi phải học cách ngồi vào bàn ăn đúng phép tắc. Một trong những điều khó khăn nhất đối với tôi là được người ta phục vụ trong nhà hàng ăn. Tôi phải học đi thế nào cho an toàn trên đường phố mà không bị xe đụng.
Tôi cũng phải học cách kết bạn, cách hiểu khái niệm về tình bằng hữu; rằng một người bạn tốt là kẻ mà mình không phải giấu giếm gì với họ; rằng một người bạn tốt sẽ không bao giờ nặng lời với mình hay đánh mình không vì lý do nào cả; rằng họ sẽ không bao giờ xúc phạm mình để làm trò vui; rằng họ luôn luôn cư xử với mình bình đẳng.
Điều khó khăn hơn hết là tôi phải học để đừng sợ hãi nữa. Nhưng những sự phiền toái cũng theo đuổi. Có nhiều người gọi đến những người đã giải cứu tôi. Một phụ nữ ở Khartoum gọi nói sẽ tìm gia đình tôi và bỏ tù hết. Rồi một người đàn ông ở đại sứ quán Sudan. Cao điểm là một số bộ trưởng trong chính phủ Sudan trực tiếp gây áp lực.
Và tôi nhận được điện thoại từ cha mẹ. Thật không thể nào diễn tả hết niềm vui tuyệt vời lại được nói chuyện với anh Babo, mẹ tôi, cha tôi và chị Kunyant sau nhiều năm xa cách. Thoạt đầu tôi chỉ khóc, khóc và khóc. Nhưng cuối cùng mẹ tôi làm cho tôi cười. Cha tôi bảo ông muốn gặp lại tôi hơn bất cứ thứ gì trên đời.
Cơn ác mộng của những năm tháng nô lệ không chấm dứt sau khi tôi đào thoát. Chỉ có tính chất của sự đau khổ của tôi là thay đổi. Tôi lo lắng nhiều hơn về sự an toàn của gia đình ở Sudan, sự an toàn của những người đã giúp tôi được tự do.
MENDE NAZER - DAMIEN LEWIS (Thiếu Khanh dịch)
__________________
Mende vẫn chưa thực hiện được ước mơ lớn nhất của cô: trở lại Sudan, trở lại núi Nuba. Cô ở lại Anh và làm tất cả để thực hiện thêm một ước mơ: những ai khác còn đang làm nô lệ sẽ được tự do.
Kỳ cuối: Hành trình ước mơ
Nguồn: http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=338016&ChannelID=89

Kỳ 5: Tia sáng từ người Nuba

TT - Chuyến bay dài với bao nhiêu điều lạ lẫm. Tôi cô đơn và sợ hãi giữa hàng ngàn người. Tôi chỉ biết đợi và đợi, thời gian dài dằng dặc như cả thế kỷ. Và tôi nghe có tiếng nói sau lưng: “Xin lỗi, cô là Mende phải không?”.

London xinh đẹp và thân thiện chứ không như “chủ nhân” của Mende nói dối

>> Kỳ 1: Đời nô lệ thế kỷ 21
>> Kỳ 2: Bắt đầu đời nô lệ
>> Kỳ 3: Không đường trốn thoát
>> Kỳ 4: Có ai không?
Muốn chết
Đến ngôi nhà mới tôi lại có cảm giác khiếp đảm. Tôi nhắc mình nhớ lại tất cả những bài học tôi đã học được với mụ Rahab để tránh bị đánh đập và lăng nhục. Không bao giờ trả lời tay đôi. Không bao giờ làm vỡ bất cứ thứ gì. Luôn luôn nói: “Dạ, thưa chủ nhân” trong mọi việc.
Bà Hanan thân ái ôm hai người khách Ả Rập và rồi tôi lấy làm ngạc nhiên, bà ta quay lại và ôm cả tôi nữa. Lần đầu tiên trong đời tôi được nằm trong một cái giường đúng nghĩa. Tôi rất cảm động, lòng tôi tràn đầy hi vọng: ở đây mình sẽ được đối xử một cách tốt đẹp chăng? Ngôi nhà có dạng chữ L với phòng sinh hoạt rộng thênh thang, một phòng ăn với bàn ghế bằng gỗ đánh bóng tiếp với phòng sinh hoạt. Trên lầu có bốn phòng ngủ, phòng sinh hoạt thứ nhì và hai phòng tắm. Bên ngoài phía sau nhà cũng có một bãi cỏ rộng được bao bọc bằng cây xanh, và có một mảnh vườn trước nhà nhỏ hơn viền quanh bằng một hàng giậu cao.
Trong ngày đầu tiên đó, vào khoảng 9 giờ tối tôi làm xong tất cả công việc lau chùi giặt rửa. Tôi rất mệt, nhưng khi bước vào nhà bếp tôi không tin vào mắt mình, có thêm một núi chén bát trong chậu phải rửa và chén bát dơ trên bàn nữa. Có cả thức ăn thừa vương vãi trên sàn nhà.
Tôi phải làm việc rất vất vả, vất vả hơn so với khi còn ở Khartoum. “Không thể như thế này mãi mãi được”, một điều gì đó trong tôi đã thay đổi. Khoảng ba tuần lễ sau khi tôi đến London, tôi quyết định phải hành động. Tôi vẫn còn giữ số điện thoại mà Kumal đã cho tôi ở Khartoum. Bạn ấy nói người anh em họ của bạn ấy đang ở “bilabarra” - xa mãi ở nước ngoài. Tôi nghĩ nên hỏi bà Hanan xem.
Tôi run rẩy móc ra tờ giấy và hỏi bà Hanan: “Tôi có số điện thoại này mà một người bạn ở Khartoum đã cho tôi. Tôi có thể gọi được không?”. “Đưa đây xem!” - bà nhảy ra khỏi chiếc xôpha, nói với giọng gay gắt. Toàn bộ thái độ của bà thay đổi ngay lập tức. Bà chộp lấy mảnh giấy, nhìn vào nó và tuôn ra một loạt câu hỏi: “Ai viết cho mày số điện thoại này? Tao không muốn mày tiếp xúc với ai hết. Mày nghe tao nói không? Không một ai cả”. Bà Hanan giật chiếc túi khỏi tay tôi: “A ha! Hộ chiếu của mày đây! Tao nghĩ từ nay tao sẽ giữ cái này. Tao không còn tin tưởng mày nữa”.
Bà bắt đầu chửi bới, quan sát tôi rất chặt chẽ, kiểm soát xem tôi có ở trong nhà hay không. Kể từ ngày tôi mới đến, lần duy nhất tôi được phép bước ra ngoài là khi mang rác ra đổ vào các thùng rác trên lối ngõ. Giờ đây tôi để ý thấy bà Hanan luôn để mắt theo dõi tôi từ cửa sổ trên lầu. Và từ đó bà bắt đầu gọi tôi với cái từ quen thuộc “yebit”.
Có vẻ không có lối thoát nào cả. Tôi quá thất vọng nên không thiết ăn uống. Tôi cảm thấy như thể mình bị kẹt lại trong ngôi nhà này ở London vĩnh viễn. Tôi nghĩ đến dì Asha, người phụ nữ Nuba ở nhà gã buôn nô lệ Abdul Azzim ở Khartoum. Tôi tự hỏi liệu mình có phải sống hết phần đời còn lại như một kẻ nô lệ không?
Mỗi sáng tôi để ý thấy rất nhiều tóc của mình trên mặt gối. Tôi nhận ra tóc mình đang rụng. Nhìn vào gương, tôi thấy mình kiệt sức và bệnh hoạn. Mặt tôi hốc hác và vàng vọt, hai vai tôi gù lên như một bà lão. Tôi thấy da mình khô đi, nổi vảy như vảy cá và bong ra.
Giờ đây tôi như một con ma trôi qua cuộc sống ngày này sang ngày khác. Thậm chí tôi không còn biết khóc. Cho nên không có gì ngạc nhiên khi tôi nghĩ đến chuyện tự sát. Trong cuộc tấn công ở làng tôi, tôi đã thấy những tên đột kích đâm vào cổ hoặc vào tim người ta. Tôi nghĩ đó là cách giết người dễ dàng nhất, có lẽ cũng là cách hay nhất để tự sát. Một hôm tôi lấy dao lạng thịt và khứa chầm chậm vào đầu ngón tay trỏ. Lưỡi dao bén làm máu chảy ra dễ dàng. Tôi nghĩ đến việc về phòng mình, nằm xuống giường và đâm lưỡi dao vào người. Tôi không thấy sợ hãi, chỉ hi vọng sẽ chết thật nhanh để khỏi bị đau đớn.
Tia hi vọng
Gia đình bà Hanan cùng nhau về Sudan trong kỳ nghỉ, họ gửi tôi lại gia đình một người bạn. Một người Ả Rập mở cửa với một nụ cười thoải mái. Ngay khi vừa bước chân vào tôi cảm thấy ngay một không khí vui vẻ hạnh phúc. “Tôi là Omer. Mời cô Mende vào đây với nhà tôi. Cô ấy tên là Madina”. Thoạt đầu tôi choáng ngợp trước sự tử tế của họ. Tôi được chị Madina đưa đi chợ, đi công viên với cả gia đình.
Tôi nhận ra mụ Hanan đã nói dối tôi về London. Đây chẳng hề là một nơi xấu xa hay hung tợn gì cả mà có vẻ xinh đẹp và thân thiện. Lối cư xử của gia đình anh bao bọc tôi trong tình yêu thương khiến tôi nhận ra tôi có thể trở lại làm người. Sau khi nói chuyện với anh, tôi quyết định phải đào thoát. Nếu tôi phải trở lại với cuộc đời nô lệ, hoặc là kiếp sống đó sẽ giết tôi, hoặc tôi sẽ tự sát.
Tôi tự hỏi mình có nên nhờ anh Omer giúp không, nhưng anh ấy thân cận với gia đình bà Hanan, lại là cấp dưới của lão Koronky, điều đó sẽ đẩy anh vào tình thế khó xử. Tôi cần phải tìm một ai đó ngoài giới đồng nghiệp và bè bạn của mụ Hanan và lão Koronky. Chắc là phải có những người Sudan khác đang sống ở London, trong số đó hẳn có người Nuba.
Ba ngày liền tôi đề nghị được đi mua sắm giùm chị Madina. Tôi chạy tới công viên, cẩn thận nhìn từng người da đen. Ngày thứ ba, dịp cuối cùng, tôi đi qua lại trung tâm thương mại nhưng không thấy ai có vẻ là người Sudan cả. Cuối cùng tôi nhìn thấy một người. Tôi đến đứng cạnh anh ta. “Assalam alaikum” - tôi nói khe khẽ. Nhưng hoặc là anh ta không nghe hoặc không hiểu tôi nói gì.
Tôi buộc mình thử lại lần nữa: “Assalam alaikum”. “Alaikum wassalam, em gái!” - anh ta ngạc nhiên kêu lên, quay đầu nhìn tôi. “Cô là người ở đâu?” - anh tiếp bằng tiếng Ả Rập. “Em là người Sudan - tôi mừng rỡ - Em ở vùng núi Nuba”. “Người Nuba? OK. Tôi là người miền Nam Sudan. Vậy chúng ta cũng như anh em. Cô đến London lâu chưa? Tên cô là gì?”. “Em tên Mende” - tôi bẽn lẽn đáp.
Một thoáng im lặng trước khi tôi hỏi anh ta. “Anh có biết những người Sudan nào khác ở London không?”.“Có. Nhiều lắm. Cô đang tìm một người cụ thể nào phải không?”. “Anh có biết bất cứ người Nuba nào không?”. Anh ta im lặng suy nghĩ rồi bật cười lớn. “Có - anh nói - Có... Tôi có biết một người Nuba”. Anh gọi vào điện thoại di động, có người trả lời. “Chào, Babo hả? - anh nói - Chào, tôi đây. Có người ở đây muốn nói chuyện với cậu”. Anh trao điện thoại cho tôi: “Này, cô cầm lấy. Anh ta tên là Babo”. Tim tôi đập rộn rã. Babo, cái tên quen thuộc. “Chào anh, anh Babo” - tôi lúng túng nói khe khẽ vào máy, tay run run. Tôi nuốt nước bọt. Tôi quá phấn khích nên miệng khô ran. “Em tên là Mende - tôi nói - Em không còn bé đâu. Em hai mươi tuổi rồi”. “Được rồi - anh cười - Cô nói nghe như người Nuba”. “Dạ phải. Em ở bộ lạc Karko. Em cần anh giúp”, tôi nói khẽ. “Giúp gì vậy?”.
Rồi tôi tuôn ra thật nhanh chuyện của mình. Sau khi tôi nói xong, đầu bên kia có một sự im lặng sửng sốt. “Bây giờ cô muốn tôi giúp cô đào thoát?”. “Dạ. Đúng vậy. Anh nên tin em - tôi ngừng nói, bật khóc - Anh phải giúp em. Ở đây em không biết nhờ ai khác cả và em cũng không thể ở đây lâu hơn nữa”. “Cô đừng lo - anh trấn an tôi - Tôi sẽ tìm ra cách này hay cách khác”.
MENDE NAZER - DAMIEN LEWIS (Thiếu Khanh dịch)
_____________________
Một hôm Mende lao đi trong nỗi sợ hãi. Trong vòng tay của những người Nuba, cô tin rằng những năm tháng cuộc đời nô lệ cuối cùng đã chấm dứt. Nhưng vẫn còn nỗi sợ khác...
Kỳ tới: Cuộc đào thoát
Nguồn: http://www.baomoi.com/Home/TinhYeu/tuoitre.com.vn/Doi-no-le-the-ky-21--Ky-5-Tia-sang-tu-nguoi-Nuba/3231681.epi