Khi Hương đưa người yêu về nhà giới thiệu, mẹ cô phán một câu “vuông chằn chặn”, rằng nếu không gia nhập mạng lưới bán hàng đa cấp thì đừng có mơ đến con gái bà.
Bán hàng đa cấp, đó là một loại hình kinh doanh. Thế nhưng nó lại gây ra khá nhiều chuyện rắc rối về… tình cảm.
Tẩy chay cả nhà vì không chịu “đa cấp”
Vốn đứng trung lập trong “trận chiến” giữa mẹ và những người còn lại trong gia đình nhưng cuối cùng, Hương (Đống Đa, Hà Nội) cũng công khai “tuyên chiến” với niềm đam mê bán hàng đa cấp của mẹ sau lần đem người yêu về giới thiệu. Trong khi bố và anh trai “sát hạch” chàng rể bằng cách hỏi han thì bà mẹ lôi ra một mớ tài liệu của hãng A., thương hiệu bán hàng đa cấp mà bà đang tham gia, bảo cậu nghiên cứu ngay. Rồi bà thao thao bất tuyệt về viễn cảnh làm giàu từ chiến dịch kinh doanh này, vốn “rất hợp với những người trẻ tuổi thông minh, năng động, có chí phấn đấu như cậu”.
Thấy chàng trai có vẻ né tránh, bà nói luôn: “Mai cháu đem ảnh, phô tô chứng minh thư và 200.000 đến bác làm thẻ cho. Cơ hội làm ăn ngon như thế mà không chớp lấy chứng tỏ cháu cù lần, chậm tiến, đừng có mơ đến con gái bác”. Điên tiết, Hương giật phắt mớ tài liệu, hết vào mặt mẹ, chính thức trở thành “kẻ thù” của bà, giống như tất cả những người khác trong gia đình.
Từ khi bán hàng đa cấp, mẹ Hương như biến thành người khác. Thất bại trong việc “đào tạo” cả nhà để đưa vào mạng lưới của mình, bà tỏ ra thù địch với chồng con. Mặc kệ việc nhà, bà lao vào “mồi chài” người quen tham gia, tất tả đi hội thảo, gặp gỡ khách hàng. Được các “bậc tiền bối” trong mạng đa cấp này “giác ngộ”, bà tin rằng đây là hình thức làm giàu nhanh chóng nhất, đến lúc nào đó chỉ ngồi không vẫn được hưởng hàng trăm triệu đồng mỗi tháng, và mối lợi này có thể cho con cháu thừa kế. Vì vậy, bà rất phẫn uất khi nói khô cả mồm mà cả nhà không ai chịu nghe, lại còn ra sức miệt thị rằng kinh doanh đa cấp là lừa đảo.
Anh Phạm Văn Linh ở Mê Linh, Vĩnh Phúc cũng đau đầu vì bà mẹ mê bán hàng đa cấp của mình. “Mẹ bắt anh em tôi mua hết thuốc bổ đến kem đánh răng, dù giá đắt lòi mắt vẫn phải ủng hộ. Bốn anh em ai cũng phải đóng tiền làm thẻ thành viên, dù làm xong cũng chỉ vứt đấy. Khách khứa, bạn bè tôi đến nhà, mẹ cũng đem ra giới thiệu mà như ép người ta mua hàng, giờ nhà tôi chẳng ai dám dẫn khách về chơi. Tệ nhất là mẹ dụ dỗ họ hàng, làng xóm mua đồ và làm thẻ, bà con bên nội ở tận Yên Bái mẹ cũng không tha. Mẹ bảo thuốc bổ này uống vào là hết nám, hết đau ốm, rằng cứ làm thẻ đi rồi mẹ bày cho cách mà làm giàu… Giờ khắp nơi người ta mắng mẹ tôi là lừa đảo, còn bà thì tức điên lên bảo là cơ hội tốt thế mà ‘chúng nó ngu nên không nhận ra’. Cả nhà chúng tôi cũng bị mẹ chê là ngu hết”, anh Linh than thở.
Muốn lên bậc để hưởng phần trăm cao, người bán hàng đa cấp phải tiêu thụ được nhiều sản phẩm. Vì thế khi không ép được ai mua, mẹ anh Linh đành tự bỏ tiền túi ra mua cho đủ số. Thỉnh thoảng, nghe nói công ty sắp có đợt tăng giá, bà lại hớt hơ hớt hải vay tiền con cái mua một đống dự trữ. Thế là hàng chất đầy nhà, không biết khi nào mới tiêu đi được để biến thành tiền.
Làm bạn bè chạy mất dép
Nhận điện thoại của cô bạn khá thân đã vào TP HCM hai năm nay, Tuyết vui mừng khi biết bạn đã trở lại Hà Nội và đang muốn gặp mình. Thế nên cô chưng hửng khi người bạn cũ sau một câu chiếu lệ “cậu khỏe không” đã chẳng hỏi han gì thêm mà lập tức rủ rê Tuyết kinh doanh đa cấp. Không để ý đến ánh mắt hình dấu hỏi của Tuyết, cô gái hăm hở lôi ra hết tài liệu đến mấy chai nước tẩy rửa, dầu gội đầu… mời mua thử, và khuyên bạn gia nhập mạng lưới của mình. Tuyết từ chối với lý do bận và không thích mời mọc, lôi kéo ai, nhưng cô bạn không tha: “Thế thì cậu chẳng cần làm gì hết, chỉ cần nộp tiền tớ làm thẻ cho. Thẻ ấy tớ giữ hộ luôn. Cậu đưa cho tớ tất cả số điện thoại bạn bè, người quen của cậu, tự tớ sẽ liên hệ với họ. Nếu họ mua hàng hay tham gia làm thành viên thì thành tích đó sẽ tính vào thẻ của cậu. Họ mà ăn nên làm ra thì cậu ngồi không cũng có ối tiền”.
Kể lại chuyện này, Tuyết ngao ngán tâm sự: “Tưởng gặp bạn cũ hàn huyên một chút, ai ngờ nó còn chẳng thèm hỏi mình đã lấy chồng chưa. Cuối cùng cũng đành mua lọ dầu xả cho yên chuyện. Từ đó về sau hễ thấy điện thoại của nó là không dám nghe luôn”.
Trên các diễn đàn online có rất nhiều người kêu ca chuyện gia đình mâu thuẫn, các mối quan hệ tình cảm rạn nứt vì niềm đam mê bán hàng đa cấp. Một cô gái kể trên diễn đàn ******** rằng cô bất hòa với cậu bạn thân nhất cũng chỉ vì cậu quá mê mẩn “sự nghiệp” kinh doanh đa cấp. Khi thấy mẹ mình cũng bị dụ tham gia, biết bà không có khả năng kiếm tiền từ cách kinh doanh này, cô ra sức cản. Và hậu quả là: “Mẹ nổi nóng, mắng em chả biết thương mẹ. Mẹ còn liên lạc với thằng bạn thân em, hai người nói em là trẻ con, không biết thương mẹ, ích kỷ… Em chat với thằng bạn thì bị nó mắng nhiếc là hẹp hòi, không bao giờ chịu mở lòng ra, ngu dốt, thiển cận...”.
Bên cạnh ý kiến đa số sôi sùng sục chỉ trích kiểu kinh doanh qua mạng, một số người cho rằng, đây cũng chỉ là một trong các loại hình kinh doanh nên chẳng có gì xấu, và các rắc rối về tình cảm, quan hệ mà những người tham gia gặp phải có nguyên nhân từ chính bản thân họ: Vì không tìm hiểu kỹ, họ nghĩ đây là cách kiếm tiền dễ dàng nên cứ lao vào mà không tính đến khả năng của mình, thay vì phát triển mạng lưới khách hàng thì chỉ tìm cách ép buộc người thân, hoặc nói dối, phóng đại để bán được hàng, khiến hình thức kinh doanh này bị thành kiến là lừa đảo.
Một bạn viết: “Mình chứng kiến nhiều người thực sự thành công và giàu có bằng hình thức kinh doanh này rồi (hoàn toàn không phải lừa đảo nhé, họ thành công bằng năng lực thực sự), chỉ có điều nó không hề đơn giản mà phải là đầu tư và lao động thật sự, trả giá cũng nhiều nữa”.
Và sự lục đục trong gia đình, sự rạn nứt trong quan hệ bạn bè, họ hàng, làng xóm là một trong những điều phải trả giá, nếu người ta không tỉnh táo tách bạch tình cảm với chuyện làm ăn.
