5 lý do khiến chúng ta cứ cắm đầu mua vé số dù tỷ lệ trúng cực kỳ thấp

1. Chúng ta tự biến mình thành con mồi cho hiệu ứng “suýt trúng”

Nếu mọi người thực sự hiểu rõ về cơ hội trúng số của họ, họ sẽ không bao giờ mua một tờ vé số.

Tất cả những người bán xổ số đều sử dụng một định kiến đơn giản trong cách thức hoạt động của tâm lý con người, được gọi là định kiến về sự có sẵn (the availability bias). Đây là xu hướng đánh giá xác suất dựa trên sự xuất hiện dễ dàng của những ví dụ.

2. Khẩu hiệu của công ty xổ số quá thu hút

Khi các tổ chức xổ số đẩy mạnh quảng cáo về những người thắng giải xổ số, mọi người liên tục nghe tin về những người trúng độc đắc. Mặt khác, họ hầu như không nghe được gì về đại đa số những người không trúng giải. Do đó, mọi người giả định là họ có nhiều khả năng trúng số hơn thực tế. Trong xổ số của Anh được quảng cáo là “Người đó có thể là bạn”, tất nhiên câu này là đúng một cách nghiêm túc.

Đâu ai nói toàn bộ sự thật là:” Người đó có thể là bạn, nhưng gần như chắc chắn sẽ không phải là bạn.”

3. "Khuynh hướng sẵn có” của con người

Khi ta cố gắng tìm ra tỉ lệ để trúng giải độc đắc, bạn vốn chỉ nghĩ về số ít những người trúng giải mà mình đã biết. Vì thường bạn chỉ được đưa những tin tức về người trúng số chứ đâu nghe ai đưa lên báo số liệu người không trúng số đâu phải không?

Những cái tốt khi mua vé số là ông A trúng 3 tờ độc đắc đã xây nhà, từ thiện,...hay bà B sau khi trúng 10 tờ vé số đã có thể đổi đời,...Bởi vì những người trúng giải luôn xuất hiện trên các mặt báo, còn người thua cuộc thì chẳng bao giờ, thế nên câu chuyện về những người thắng cuộc dễ dàng hiện diện hơn nhiều trong ký ức của chúng ta

Mọi người đánh giá họ có nhiều khả năng bị sát hại hơn là bị ung thư dạ dày, bởi vì những vụ sát hại được thông báo rất thường xuyên trên tin tức. Thực tế thì bạn có khả năng chết vì ung thư dạ dày cao gấp 5 lần so với nguy cơ bị sát hại, dù nguy cơ bị ung thư dạ dày là khá hiếm.

Giải độc đắc Powerball vừa chạm mốc 1,5 tỉ USD – và viễn cảnh về việc ôm số tiền khổng lồ đó về nhà chắc chắn sẽ lởn vởn trong đầu chúng ta, kể cả với những người ít hám tiền nhất. Không may thay, tỉ lệ để bạn trúng giải chỉ là 1 trên 292.000.000. Thực tế, đấy mới chỉ là con số trên trang web của Powerball.

Ở Việt Nam cũng tương tự, giải đặc biệt là 1,5 tỉ đồng. Tuy nhiên sác xuất trúng là 1/1.000.000

“Khuynh hướng sẵn có” là khái niệm khi chúng ta đánh giá quá cao một sự kiện dựa vào việc sự kiện đó khắc sâu trong trí nhớ của ta như thế nào.

Bản thân chúng ta vốn chỉ nghĩ về số ít những người trúng giải mà mình đã biết – thay vì hàng triệu người chưa từng thắng cuộc.

Thứ 4, hiệu ứng “suýt trúng”

Hiệu ứng “suýt trúng” được mô tả bằng việc khi bạn cảm thấy mình gần như trúng giải và muốn thử lại lần khác – ngay cả khi còn xa bạn mới chạm đến ngưỡng “suýt”.

Williams đã lý giải tại sao hiệu ứng này diễn ra với Powerball. Như những gì đã nói ở trên, khả năng để bạn có được cả sáu con số là vào khoảng 1 trên 292 triệu.

Vậy cơ may để bạn có được ba trong sáu con số? Chắc hẳn nhiều người sẽ chẳng mảy may suy nghĩ mà chia nửa con số và cho kết quả 1 trên 146 triệu. Nhưng bạn đã lầm. Thực ra chỉ khoảng 1 trên 600. (Cho dù nếu bạn chỉ có được ba con số thì giải thưởng chỉ vỏn vẹn 7 USD.)

Vấn đề nằm ở chỗ khi người ta có được một nửa những con số đó, họ sẽ nghĩ trong đầu rằng mình đã đến “rất gần !!!” và nhanh chóng đâm đầu lại vào cuộc chơi. Thế nên trong khi họ tin rằng mình chỉ hụt qua mục tiêu một chút, sự khác biệt trong xác suất thực ra lên tới hàng trăm triệu.

Thứ 5, não bộ của chúng ta không được tiến hóa để có thể nhận ra được xác suất thấp đến vậy

Chúng ta có thể nhận thấy sữ khác biệt khi nhắc đến số lượng cụ thể. Ví dụ như số 1 thì nhỏ hơn rất nhiều so với số 1 triệu. Tuy nhiên nhắc đến xác suất thì chúng ta lại không kịp nhận ra sự khác biệt đâu. Ví dụ tỷ lệ 1/1000 cũng chẳng khác biệt gì mấy so với 1/100

Bởi vậy 1/292 triệu nghe chẳng khác biệt mấy so với tỉ lệ 1%, 0.1%,...vì nó hơi mơ hồ, chúng ta chỉ biết nó thấp. Cho nên, sự thật rằng tỉ lệ để bạn trúng giải độc đắc cũng chẳng thể làm lung lay ý nghĩ của người ta về việc mua vé số cả.

Khi ta cố gắng tìm ra tỉ lệ để trúng giải độc đắc, bạn vốn chỉ nghĩ về số ít những người trúng giải mà mình đã biết và dừng lại ở đó

Thông điệp: Sau khi đọc xong bài viết, bạn sẽ hỏi tôi mục đích viết bài này ra làm gì hoặc hỏi tôi vậy giờ có nên mua vé số nữa không? Thì tôi xin trả lời

Tôi không hề hoàn toàn muốn mọi người ngừng cuộc chơi xổ số lại. Cũng không biện hộ để mọi người đầu tư mua vé số. Mà cái chính là tôi muốn mọi người nhìn nhận những sự thật về chuyện mua vé số cho đúng thôi.

Hãy xem vé số là một hình thức thử vận may hoặc trò chơi giải trí vì ngoài xã hội còn rất nhiều trò may rủi nghiêm trọng hơn như bài bạc, cá độ,...nó có thể khiến bạn mất đi tiền tỉ còn vé số thì chẳng mất là bao vì tác hại mà xổ số đem lại (mất đi 2 USD hoặc vé số Việt là 10.000 đồng) là tương đối nhỏ.

Nhưng cũng đừng cho mình mơ mộng quá nhiều vào trò may rủi rẻ tiền này, rủi ro ít và vốn thấp thì khả năng kiếm lời càng ít.

Thêm chi tiết nữa là không phải ai trúng số cũng sung sướng như bạn nghĩ đâu, có thể bạn sẽ thấy hạnh phúc trong một vài tháng đầu sau khi trúng độc đắc, nhưng rồi hứng khởi cũng sẽ mất dần hoặc có những sự việc cay đắng đằng sau việc trúng số nhiều lắm.