Trong những năm gần đây, giáo dục hiện đại không còn gói gọn trong những tiết học lý thuyết khô khan, mà dần dịch chuyển sang các hình thức học chủ động, linh hoạt và gần gũi hơn với cuộc sống. Một trong những phương pháp được đánh giá cao về hiệu quả và tính thực tiễn chính là phương pháp dạy học theo dự án. Vậy điều gì khiến cách học này trở thành xu hướng áp dụng ngày càng phổ biến?

Học để làm, không chỉ học để biết

Khác với mô hình truyền thống, phương pháp học theo dự án giúp học sinh chủ động nghiên cứu, làm việc nhóm, trình bày sản phẩm dựa trên một chủ đề cụ thể. Mỗi dự án không chỉ yêu cầu kiến thức học thuật, mà còn rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện, giải quyết vấn đề và sáng tạo - những yếu tố cốt lõi trong thế kỷ 21.

Ví dụ, khi học về môi trường, học sinh không chỉ đọc tài liệu mà còn xây dựng mô hình tái chế, khảo sát thực tế hoặc tổ chức chiến dịch truyền thông nhỏ trong trường. Kiến thức từ sách vở vì thế cũng trở nên sống động và dễ nhớ hơn.

Tại sao phương pháp học theo dự án lại phù hợp với trẻ em hiện nay?

  • Lấy học sinh làm trung tâm: Phương pháp dạy học theo dự án xoá bỏ ranh giới thụ động giữa thầy và trò. Trẻ em được tham gia vào mọi bước của dự án - từ lên ý tưởng, phân công công việc cho đến triển khai, phản biện và tổng kết.
  • Kích thích tư duy độc lập: Học sinh không còn phụ thuộc vào đáp án mẫu mà được khuyến khích thử, sai, điều chỉnh, phát hiện kiến thức qua trải nghiệm thực tế.
  • Gắn liền với thực tế cuộc sống: Dự án thường xoay quanh các chủ đề như bảo vệ môi trường, giữ gìn văn hoá truyền thống, công nghệ, nghệ thuật,... Giúp trẻ hiểu rằng học là để phục vụ  cuộc sống, chứ không chỉ là thi cử.

Hệ thống trường học nào đang áp dụng phương pháp này?

Nhiều trường quốc tế và song ngữ tại Việt Nam đẩy mạnh triển khai phương pháp dạy học theo dự án như một phần không thể thiếu trong chương trình. Trong đó, nổi bật là Hệ thống Trường Song ngữ Quốc tế UK Academy (UKA0 - nơi không chỉ chú trọng kiến thức, mà còn tạo điều kiện để học sinh trưởng thành qua các dự án thực tiễn đầy hấp dẫn. Từ dự án tái hiện văn hoá dân gian, làm phim ngắn, tổ chức hội chợ STEM,... học sinh UKA được khơi dậy tiềm năng sáng tạo và tư duy đa chiều ngay từ những cấp học đầu tiên

Làm thế nào để đưa phương pháp dạy học theo dự án vào gia đình?

Không cần chờ đến nhà trường, cha mẹ cũng có thể ứng dụng cách dạy này trong quá trình học tại nhà bằng những hoạt động đơn giản:

  • Giao dự án nhỏ như làm đồ chơi thủ công, trồng cây, viết truyện tranh, nấu món ăn yêu thích…
  • Khuyến khích trẻ đặt câu hỏi, ghi chú, tự tìm kiếm thông tin trước khi làm
  • Cùng con tổng kết và chia sẻ lại trải nghiệm sau mỗi “mini project”

Một số lưu ý khi triển khai dạy học theo dự án.

  • Cần có hướng dẫn rõ ràng: Dù là phương pháp mở, nhưng giáo viên và phụ huynh cần đóng vai trò định hướng, giúp trẻ không bị rối trước lượng thông tin lớn.
  • Đánh giá quá trình thay vì kết quả: Điều quan trọng không phải sản phẩm cuối cùng đẹp ra sao, mà là quá trình trẻ học được gì, làm việc thế nào và rút ra điều gì sau mỗi dự án.
  • Tạo không gian sáng tạo và an toàn: Trẻ cần môi trường khuyến khích thử sai, chấp nhận sai lầm để học hỏi, điều mà phương pháp dạy học theo dự án hỗ trợ rất tốt.

Phương pháp dạy học theo dự án không chỉ là phương pháp dạy học mà là một triết lý giáo dục mới: học thông qua hành, học để hiểu, để trải nghiệm và trưởng thành. Trong một thế giới luôn thay đổi, nơi kiến thức có thể lỗi thời rất nhanh, việc rèn luyện khả năng tự học, sáng tạo và tư duy độc lập chính là hành trang quan trọng nhất mà giáo dục hiện đại cần trang bị cho trẻ.