Dạy con nhỏ kiểu “đánh chừa” trong gia đình Việt
Một em bé vấp phải chiếc bàn, ngã xuống sàn và khóc òa. Người lớn vội dỗ dành bằng cách chỉ vào cái bàn rồi nói: “Đánh chừa cái bàn này, làm con đau này”. Ngay lập tức, bé nín khóc, còn người lớn thì thở phào vì đã “dỗ xong”.
Dần dần, nhiều trẻ hình thành thói quen “đánh chừa” mỗi khi gặp điều không vừa ý.
Thói quen này không chỉ dừng ở việc đổ lỗi cho đồ vật, mà còn có thể lan sang các mối quan hệ: trẻ dễ trách bạn, trách thầy cô hay trách hoàn cảnh, thay vì học cách nhìn nhận lại bản thân.
Tham khảo thêm: Ngoan chưa đủ, hãy dạy con trai thành người đàn ông có bản lĩnh
Khi “đánh chừa” trở thành cách đổ lỗi
Theo các chuyên gia tâm lý, hành động “đánh chừa” thực chất là cách phủ nhận trách nhiệm cá nhân. Trẻ dần học thói quen đổ lỗi cho yếu tố bên ngoài thay vì chấp nhận rằng bản thân cũng có phần sai.
Điều này về lâu dài khiến trẻ dễ ỷ lại, thiếu khả năng tự chủ và khó chịu trách nhiệm với hành vi của mình.
Trên thực tế, nhiều bậc phụ huynh khi con còn nhỏ thường dùng “đánh chừa” để dỗ dành, nhưng khi con lớn lên, trở nên bướng bỉnh và không chịu nhận lỗi thì lại quay sang trách mắng hoặc dùng đòn roi.
Sự mâu thuẫn trong cách giáo dục này không chỉ gây hoang mang mà còn cản trở sự hình thành một nhân cách lành mạnh ở trẻ.
Hậu quả tiềm ẩn từ thói quen “đánh chừa”
Hình thành tư duy đổ lỗi: Trẻ khó nhìn nhận nguyên nhân từ chính bản thân.
Gia tăng hành vi hung hăng: Dễ dẫn đến việc trẻ dùng bạo lực như đánh, đập, tát bạn bè khi tức giận.
Giảm tính chủ động: Trẻ quen dựa dẫm, chờ người khác gánh trách nhiệm thay, từ đó thiếu khả năng tự lập và giải quyết vấn đề.
Cách xử lý và định hướng đúng
Theo chuyên gia tâm lý, để giúp trẻ dần từ bỏ thói quen “đánh chừa”, cha mẹ cần:
Ngưng sử dụng cụm từ này: Không quy lỗi cho người khác, đồ vật hay hoàn cảnh.
Áp dụng “ba không”: Không nghe – không thấy – không phản ứng khi trẻ nhắc lại hành vi. Việc phớt lờ giúp trẻ tự quên đi.
Khuyến khích cách ứng xử tích cực: Khi trẻ đã bình tĩnh, hướng con diễn đạt lại nguyên nhân thật, chẳng hạn “Con bị đau vì chạy nhanh quá”, để trẻ hiểu và tự điều chỉnh.
“Đánh chừa” – thói quen quen thuộc nhưng tiềm ẩn nhiều nguy hại. Thay vì nuôi dưỡng tư duy đổ lỗi, cha mẹ nên đồng hành để con học cách nhận trách nhiệm, biết rút kinh nghiệm và chủ động trong hành động. Đây mới là hành trang quý giá giúp trẻ tự tin và vững vàng khi trưởng thành.
Tham khảo thêm: Những điều cần dạy con trước khi đến nhà người khác
Tham khảo kiến thức nuôi dạy giáo dục trẻ, phát triển toàn diện cho con