Làm gì khi con ăn vạ?

Những cha mẹ có con nhỏ từ 1-3 tuổi từng trải qua một hay nhiều lần chứng kiến trẻ khóc lóc, gào thét, không chịu vâng lời thậm chí vừa lăn dưới đất vừa la ó. Đó là những biểu hiện cho thấy trẻ đang ăn vạ. Cảm giác của cha mẹ thật khó chịu và đặc biệt xấu hổ nếu cảnh tượng đó diễn ra nơi đông người.

Bài viết này đề cập nguyên nhân, cách xử lý khi trẻ ăn vạ và biện pháp phòng ngừa.

Có 5 nguyên nhân chính khiến trẻ ăn vạ

• Trẻ đói, mệt, buồn ngủ hoặc ốm
• Trẻ thất vọng và tức giận khi mong muốn của mình không được cha mẹ đáp ứng
• Trẻ chưa có đủ vốn ngôn ngữ để diễn đạt sự tức giận của mình
• Trẻ chưa có kỹ năng kiểm soát cảm xúc (nỗi thất vọng, sự tức giận)
• Trẻ muốn thử nghiệm sức ảnh hưởng từ hành vi của mình lên phản ứng của cha mẹ

Những cách xử lý khi trẻ ăn vạ

Nếu nguyên nhân xuất phát từ vấn đề sinh lý của trẻ, như đói, mệt, buồn ngủ hay ốm, v.v, thì ngay lập tức thỏa mãn nhu cầu đó của trẻ và cố gắng xoa dịu trẻ. Lúc này sẽ chẳng có tác dụng nếu cha mẹ la mắng hay dùng hình phạt với trẻ.

Nếu đã loại trừ được nguồn gốc cơn giận của trẻ không phải vì nhu cầu sinh lý thì cha mẹ cần giữ bình tĩnh bằng cách hít thở sâu và nhớ rằng ăn vạ là một hành vi hoàn toàn tự nhiên và bình thường của trẻ.

Không giải thích, không nói lý lẽ khi trẻ đang khóc lóc, bởi não bộ của trẻ lúc này tập trung hoàn toàn vào cơn giận, không thể tiếp nhận những gì người khác nói.

Lúc này, khóc đối với trẻ là một cách để giải tỏa cảm xúc. Vì thế, cha mẹ im lặng ở bên cạnh con, để con yên tâm. Cố gắng đừng nhìn vào mắt con, đừng vội chạm vào khi con vẫn đang gào khóc, hãy tập trung vào việc mà bạn đang làm.

Tôi biết là điều này khó khăn đối với cha mẹ, đặc biệt khi bạn và trẻ đang ở nơi đông người như siêu thị, nhà sách, quán ăn. Nhưng chỉ cần không giữ bình tĩnh là mọi việc trở nên tồi tệ cho cả bạn lẫn con cái.

Sau đó, quan sát phản ứng của trẻ để hành động tiếp theo. Nếu con đã bình tĩnh và nín khóc, cha mẹ giải thích cho trẻ hiểu và gọi tên cảm xúc khó chịu trẻ đang đối mặt là gì và cho biết trẻ đã làm rất tốt khi vượt qua được cảm xúc ấy. Chuyển hướng cuộc trò chuyện sang chủ đề khác để phân tán sự tức giận của trẻ.

Cư xử nhất quán khi đối đầu với cơn giận của trẻ: bình tĩnh nhưng không nhượng bộ và làm theo ý của trẻ. Vì trẻ “thắng” cha mẹ được một lần sẽ có cơ sở cho những lần ăn vạ tiếp theo. Trẻ nghĩ rằng ăn vạ sẽ khiến cha mẹ sợ mình và dùng hành động này để kiểm soát cha mẹ.

Nếu có ngoại lệ, hãy tìm một lý do hợp lý để giải thích cho trẻ hiểu. Ví dụ, khi có khách quan trọng đến nhà, và con dùng chiêu ăn vạ để đòi hỏi cha mẹ đáp ứng. Bạn có thể nhượng bộ nhưng cần nhấn mạnh là sau khi khách ra về bạn sẽ phạt gấp đôi vì đòi hỏi vô lý của con.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh

Trước khi đi mua sắm cùng con cái, cần thỏa thuận với trẻ về những thứ không mua. Khi trẻ không làm đúng theo thỏa thuận nghĩa là trẻ đang có những đòi hỏi vô lý và cha mẹ có quyền không đáp ứng.

Đảm bảo thỏa mãn nhu cầu cơ bản của trẻ (ăn no, ngủ) để tránh những cơn tức giận xuất hiện.

Tuyết Trinh