Đái tháo đường thai kỳ (ĐTĐTK) đang ngày càng trở thành vấn đề sức khỏe đáng lo ngại tại Việt Nam. Không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến người mẹ, căn bệnh này còn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho thai nhi như thai to, suy dinh dưỡng, thai lưu, rối loạn hô hấp – chuyển hóa, hoặc thậm chí tăng nguy cơ béo phì và đái tháo đường type 2 khi trưởng thành.
Thực trạng đáng báo động tại Việt Nam
Nếu như giai đoạn 2001–2004, tỷ lệ ĐTĐTK chỉ khoảng 3–4%, thì đến năm 2017, con số này đã tăng lên đến 20%. Các bệnh viện sản lớn như Hùng Vương và Thủ Đức hiện ghi nhận tỷ lệ từ 18–25% trong tổng số thai phụ được thăm khám.
Điều này cho thấy, đái tháo đường thai kỳ không còn là bệnh hiếm gặp mà đã trở thành một thách thức y tế cộng đồng, cần được phát hiện sớm và quản lý chặt chẽ.
Hướng dẫn quốc gia mới về sàng lọc ĐTĐTK
Theo Hướng dẫn Quốc gia về sàng lọc, chẩn đoán và quản lý ĐTĐTK (Quyết định 1470/QĐ-BYT) do Bộ Y tế ban hành, thai phụ được chia thành hai nhóm:
Nhóm nguy cơ thấp: Xét nghiệm từ tuần 24–28 của thai kỳ.
Nhóm nguy cơ cao: Xét nghiệm ngay từ lần khám thai đầu tiên.
Chẩn đoán dựa vào nghiệm pháp dung nạp glucose 75g, đo đường huyết lúc đói, sau 1 giờ và 2 giờ để đánh giá khả năng điều hòa đường của cơ thể.
3 trụ cột chính trong quản lý ĐTĐTK
1️⃣ Dinh dưỡng y học cá nhân hóa
Chế độ ăn đóng vai trò cốt lõi trong việc kiểm soát đường huyết:
Ăn đa dạng và cân bằng, tăng thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp (GI < 55).
Chia nhỏ 5–6 bữa/ngày, không bỏ bữa sáng.
Năng lượng cần tăng dần:
+50 kcal/ngày (3 tháng đầu)
+250 kcal (3 tháng giữa)
+450 kcal (3 tháng cuối).
Ăn rau trước, tinh bột sau giúp giảm tăng đường huyết sau ăn.
2️⃣ Vận động hợp lý
Vận động nhẹ mỗi ngày giúp ổn định đường huyết, kiểm soát cân nặng và giảm biến chứng sản khoa:
Dành ít nhất 30 phút/ngày cho các hoạt động như đi bộ, yoga bầu, bơi nhẹ.
Tránh nằm ngay sau khi ăn – nên đi lại nhẹ giúp chuyển hóa glucose tốt hơn.
3️⃣ Theo dõi đường huyết thường xuyên
Tự đo đường huyết tại nhà giúp mẹ bầu chủ động điều chỉnh chế độ ăn uống và vận động:
Theo dõi lúc đói, sau ăn 1–2 giờ, hoặc theo chỉ định bác sĩ.
Nếu đường huyết cao nhiều lần, có thể cần dùng insulin tạm thời để bảo vệ thai nhi.
Dinh dưỡng gợi ý cho mẹ bầu bị ĐTĐTK
Carbohydrate: 50–65% năng lượng (ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt, rau, trái cây tươi).
Protein: 15–20% (thịt nạc, cá, trứng, sữa ít béo).
Lipid: 20–30% (dầu thực vật, cá giàu omega-3, hạn chế mỡ động vật).
Nước: 1,5–2 lít/ngày.
Theo các chuyên gia, khoảng 80% phụ nữ mắc ĐTĐTK có thể kiểm soát tốt chỉ nhờ dinh dưỡng và vận động, không cần thuốc.
Hậu quả nếu không kiểm soát tốt
Nếu không theo dõi đường huyết cẩn thận, ĐTĐTK có thể dẫn đến:
Tiền sản giật, cao huyết áp, nhiễm trùng tiết niệu.
Rối loạn mạch máu, bệnh võng mạc.
Trẻ sơ sinh dễ bị hạ đường huyết, rối loạn chuyển hóa hoặc dị tật bẩm sinh.
Sau sinh, mẹ có nguy cơ phát triển đái tháo đường type 2.
Tầm quan trọng của việc sàng lọc sớm
Theo khuyến nghị của Quỹ Đái tháo đường Thế giới (WDF), việc sàng lọc ĐTĐTK ở tuần 24–28 hoặc sớm hơn với nhóm nguy cơ cao là “cửa sổ vàng” giúp bảo vệ sức khỏe mẹ và bé.
Thiết bị hỗ trợ theo dõi đường huyết tại nhà – Máy đo đường huyết Safe Accu Sinocare
Để kiểm soát đường huyết an toàn và chính xác trong thai kỳ, mẹ bầu nên sử dụng máy đo đường huyết Safe Accu của Sinocare – một trong những thiết bị được tin dùng hàng đầu tại Việt Nam.
Ưu điểm nổi bật:
Kết quả nhanh, chính xác chỉ sau vài giây.
Lượng máu lấy rất nhỏ (chỉ 0,6 μL), giảm đau, thân thiện với mẹ bầu.
Thiết kế nhỏ gọn, dễ thao tác, phù hợp sử dụng ngay tại nhà.
Tự động lưu kết quả, giúp theo dõi chỉ số theo thời gian.
Giá thành hợp lý, que thử dễ tìm, phù hợp điều kiện gia đình Việt.
Máy đo đường huyết Safe Accu Sinocare giúp mẹ bầu kiểm tra đường huyết mỗi ngày, theo dõi sát sao biến động glucose để kịp thời điều chỉnh chế độ ăn uống – vận động, tránh nguy cơ tăng đường huyết đột ngột ảnh hưởng đến thai nhi.
Kết luận
Đái tháo đường thai kỳ hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu được phát hiện sớm và quản lý đúng cách.
➡️ Đừng quên khám thai định kỳ, thực hiện sàng lọc đường huyết theo khuyến cáo của Bộ Y tế – vì sức khỏe hôm nay chính là nền tảng cho tương lai của bé yêu.