1. Thiếu máu do thiếu folate khác gì so với thiếu máu do thiếu sắt?
Nhiều mẹ bầu khi nghe bác sĩ chẩn đoán “thiếu máu” thường nghĩ ngay đến việc phải bổ sung sắt. Nhưng trên thực tế, có hai dạng thiếu máu phổ biến trong thai kỳ:
- Thiếu máu do thiếu sắt: hồng cầu nhỏ, nhạt màu, do cơ thể không đủ nguyên liệu để tạo hemoglobin.
- Thiếu máu do thiếu folate: hồng cầu to hơn bình thường nhưng yếu, dễ vỡ và không thể vận chuyển oxy hiệu quả.
Điều nguy hiểm là dạng thiếu máu do thiếu folate thường khó phát hiện hơn. Các triệu chứng như mệt mỏi, hoa mắt, da nhợt nhạt, giảm tập trung, dễ cáu gắt thường bị mẹ bầu xem nhẹ hoặc nhầm lẫn với cảm giác mệt do thai nghén. Khi đó, cơ thể đã bắt đầu chịu tổn thương, đặc biệt là hệ thần kinh và chức năng tạo máu.
2. Vì sao mẹ bầu dễ bị thiếu folate?
Trong thai kỳ, nhu cầu tạo máu tăng gấp đôi để đáp ứng cho cả mẹ và thai nhi. Folate là dưỡng chất không thể thiếu trong quá trình này vì nó giúp tổng hợp DNA, hỗ trợ sản sinh tế bào mới, đặc biệt là tế bào hồng cầu.
Nguyên nhân khiến mẹ dễ thiếu folate gồm:
- Chế độ ăn nghèo rau xanh, đậu, trái cây họ cam quýt – những nguồn folate tự nhiên dồi dào.
- Nấu nướng quá kỹ khiến folate trong thực phẩm bị phân hủy bởi nhiệt độ cao.
- Cơ thể hấp thu kém do rối loạn tiêu hóa, viêm ruột hoặc dùng thuốc làm giảm hấp thu vitamin B9.
- Không bổ sung đủ trước và trong thai kỳ: nhiều mẹ chỉ chú ý đến sắt và canxi mà quên mất vai trò của folate trong việc tạo máu và phòng dị tật thai nhi.
3. Thiếu folate ảnh hưởng thế nào đến mẹ và thai nhi?
Hậu quả của thiếu folate không chỉ dừng lại ở việc gây thiếu máu hồng cầu to, mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng khác:
- Với mẹ: dễ bị mệt mỏi kéo dài, tim đập nhanh, giảm trí nhớ, thậm chí trầm cảm thai kỳ do hoạt động của hệ thần kinh bị ảnh hưởng.
- Với thai nhi: nguy cơ dị tật ống thần kinh, nứt đốt sống, não úng thủy hoặc chậm phát triển trí tuệ tăng cao nếu mẹ thiếu folate trong giai đoạn đầu mang thai.
Chính vì vậy, việc bổ sung folate không chỉ để chống thiếu máu, mà còn là yếu tố sống còn giúp thai nhi phát triển toàn diện và khỏe mạnh ngay từ trong bụng mẹ.
4. Cách phòng tránh thiếu máu do thiếu folate cho mẹ bầu
Để bảo vệ sức khỏe của cả hai mẹ con, mẹ nên kết hợp chế độ ăn hợp lý và bổ sung folate đúng cách:
- Ăn đa dạng thực phẩm giàu folate: rau chân vịt, bông cải xanh, măng tây, đậu lăng, trứng, bơ và cam.
- Hạn chế nấu quá lâu: hấp hoặc luộc nhanh để giữ được lượng vitamin B9 tự nhiên.
- Kết hợp với vitamin B12 và sắt: vì đây là bộ ba dinh dưỡng cùng tham gia vào quá trình tạo máu.
- Bổ sung viên uống theo hướng dẫn bác sĩ: giúp đảm bảo cơ thể hấp thu đủ lượng folate cần thiết mỗi ngày (thường 400–600 mcg).
Nếu mẹ đang trong giai đoạn chuẩn bị mang thai, việc chủ động bổ sung folate trước khi thụ thai ít nhất 1–3 tháng sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ thiếu máu và dị tật bẩm sinh.
5. Folate – nền tảng nuôi dưỡng thai kỳ khỏe mạnh
Thiếu máu do thiếu folate không ồn ào, không dễ nhận biết, nhưng lại âm thầm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe mẹ và sự phát triển của con. Đừng để khi cơ thể kiệt sức mới chú ý – mẹ nên chủ động tìm hiểu cách phòng tránh thiếu máu do thiếu folate ở mẹ bầu để bảo vệ thai kỳ trọn vẹn.
Tìm hiểu thêm hướng dẫn chi tiết tại: