Hiện tượng trẻ nói ngọng vốn từng được xem là nhất thời và sẽ tự hết khi trẻ lớn lên nay lại trở thành một vấn đề ngày càng phổ biến, khiến không ít bậc phụ huynh lo lắng. Theo thống kê, có khoảng 5% trẻ trong độ tuổi từ 2 đến 6 gặp tình trạng này. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là ngày càng nhiều trẻ không thể tự hết ngọng nếu không có can thiệp phù hợp.
Chuyên gia tâm lý Bùi Thuận – Giám đốc Hệ thống Giáo dục hòa nhập Trường An cho biết: “Nguyên nhân trẻ nói ngọng rất đa dạng, từ vấn đề về cấu trúc miệng, cơ lưỡi, thính giác kém, đến môi trường giao tiếp nghèo nàn hoặc do trẻ gặp rối loạn phát triển như tự kỷ.” Một ví dụ điển hình là trường hợp bé Nam (4 tuổi), do thường xuyên xem điện thoại thay vì trò chuyện với người lớn, bé chỉ phát âm được một số âm đơn và bị ngọng kéo dài dù đã qua 4 tuổi.
Một thực tế đáng báo động là nhiều phụ huynh còn thiếu nhận thức về nguyên nhân và hệ lụy của nói ngọng. Họ thường chủ quan, cho rằng trẻ ngọng là chuyện “tự nhiên”, để rồi chỉ khi con bắt đầu đi học, bị bạn bè trêu chọc, mới tá hỏa đưa con đi khám. Lúc đó, việc can thiệp đã trở nên khó khăn hơn rất nhiều.
Nếu không được phát hiện và hỗ trợ sớm, nói ngọng có thể kéo theo nhiều hệ lụy: trẻ thiếu tự tin, ngại giao tiếp, bị cô lập, từ đó dễ dẫn đến các rối loạn tâm lý như lo âu, trầm cảm. Nhiều trẻ không dám phát biểu trong lớp vì sợ bị chê cười, kết quả học tập giảm sút. Có trẻ còn viết sai chính tả vì “nói sao viết vậy”, khiến việc học càng thêm khó khăn.
Giải pháp quan trọng nhất chính là sự quan tâm đúng lúc từ phụ huynh. Hãy hạn chế thiết bị điện tử, tăng cường trò chuyện và theo dõi sát sao ngôn ngữ của con trong những năm đầu đời. Khi có dấu hiệu bất thường, nên đưa trẻ đi đánh giá sớm để can thiệp kịp thời. Đừng đợi đến khi “con không còn muốn nói” thì mới bắt đầu lo lắng.