Báo cáo tháng 9 của Bộ Lao động cho biết, tỷ lệ thất nghiệp của Việt Nam là 1,84%. Con số này được nguyên Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội Nguyễn Thị Hoài Thu đánh giá là "lạc quan tếu".


- Bộ Lao động Thương binh và Xã hội vừa công bố bản tin cập nhật thị trường lao động số 3 năm 2014. Theo đó, tỷ lệ thất nghiệp của cả nước là 1,84%, thấp nhất trong vòng một năm qua. Bà đánh giá thế nào về con số này?


- Không biết người ta tính toán như thế nào, định nghĩa thế nào là thất nghiệp. Nhưng nhìn thực tế trong cuộc sống thấy rất nhiều người thất nghiệp. Lúc nào trên đường phố, quán xá cũng đầy người. Nếu người ta có việc làm thì phải ở trong cơ quan, công sở, nhà máy. Nếu tỷ lệ thất nghiệp thấp như ngành Lao động công bố thì người ngồi la cà quán xá, đi đường trong giờ hành chính chắc không đông đến thế.


Tỷ lệ thất nghiệp 1,84% các nước phát triển còn nằm mơ, huống chi Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển. Các cơ quan nhà nước thì rất khó vào vì thắt chặt biên chế, doanh nghiệp đang trong gia đoạn khó khăn, khu công nghệ cao thì không cần nhiều lao động.


Tôi nhìn con cháu mình học hành ra trường không có việc làm, nhờ vả xin chỗ này chỗ kia cũng thấy nhức nhối lắm. Tỷ lệ thất nghiệp thấp như thế mọi người sẽ thấy là không khoa học và rất phi thực tế. Đưa ra một con số mà mọi người thấy buồn cười là tự mình làm xấu mình.


- Tỷ lệ thất nghiệp phản ánh sức khỏe của nền kinh tế. Nếu đánh giá không chính xác sẽ ảnh hưởng thế nào đến hoạch định các chính sách vĩ mô?


- Khi ban hành chính sách kinh tế xã hội, các cơ quan liên quan rất cần những con số chính xác. Ví dụ để ra chỉ tiêu tạo việc làm cho bao nhiêu lao động trong một năm, họ cần số liệu lượng người thất nghiệp hoặc bán thất nghiệp thời điểm đó.


Điều tra rồi đưa ra chỉ tiêu phải có tính chính xác, khách quan thực tế. Chứ nếu cứ ngồi trong máy lạnh mà tính toán đưa ra các con số phi thực tế là không được. Như thế là tự lừa dối, lạc quan tếu và lớn lên theo kiểu bong bóng xà phòng chứ không phải bằng sức mạnh thực sự của mình.


- Nếu tỷ lệ này là chính xác thì nó phản ánh điều gì, thưa bà?


- So với độ tuổi lao động theo quy định của Luật Lao động thì tỷ lệ thất nghiệp 1,84 là lý tưởng, mơ ước. Đo dó cần xây dựng chính sách kinh tế xã hội ở tầm tịnh tiến với công nghiệp hóa.


Việt Nam giờ đã hội nhập với thế giới, cần tham khảo các quy định, cách tính của các nước, các tổ chức quốc tế, như Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), nhưng cũng cần tính tới yếu tố đặc thù của một đất nước với đa số người dân làm nông nghiệp. Để khi công bố các số liệu phải nói rõ là theo tiêu chuẩn, cách tính nào, tránh những bình luận theo hướng bi quan hay lạc quan đều không tốt.


- Ngành lao động nói số liệu được lấy từ Tổng cục Thống kê, vậy ai sẽ chịu trách nhiệm về tính xác thực?


- Ngành lao động lấy số liệu từ Tổng cục Thống kê là bình thường vì đó là cơ quan thống kê của nhà nước. Nhưng nếu chỉ dựa vào số liệu ở đó để đưa ra báo cáo thì không cần lập ra ngành lao động làm gì. Sinh ra ngành lao động để quản lý lao động, quản lý mà dựa vào con số của người khác là sao. Trong khi ngành lao động có cả một hệ thống tổ chức từ trung ương đến các cục, vụ, viện trường, viện, nghiên cứu đủ cả.


Ngành lao động phải có con mắt nhìn thực tế từ nhiều kênh chứ không phải chỉ bằng một kênh rồi ngồi đó tính toán trên giấy tờ. Tôi cho rằng tỷ lệ thất nghiệp 1,84% là lạc quan tếu.


Theo bản tin Cập nhật thị trường lao động số 3 năm 2014 được Bộ Lao động Thương binh và Xã hội công bố ngày 3/9, tỷ lệ thất nghiệp của cả nước là 1,84%, thấp nhất trong vòng một năm qua. So với quý I/2014, nhóm người bị thất nghiệp không có chuyên môn kỹ thuật giảm 108.000; nhóm người bị thất nghiệp có trình độ cao đẳng giảm 17.100 và nhóm người bị thất nghiệp có trình độ đại học trở lên giảm 15.400 người.