Mối lo về tăng kỳ thị xã hội thời đại dịch
NHK World Correspondent
Trong lúc Nhật Bản tiếp tục chiến đấu với vi-rút corona, một hình thức giám sát đáng lo đang nổi lên do những lo ngại về vi-rút lây lan. Khắp nước Nhật đều có những người dùng mạng xã hội để chỉ tên và kỳ thị những cá nhân, doanh nghiệp không tuân thủ yêu cầu của chính phủ.
Cuối tháng 4, Hội chữ thập đỏ Nhật Bản đăng trên Youtube đoạn video có tiêu đề: “Điều gì sẽ đến sau vi-rút?”. Đây là một phần trong nỗ lực của Hội đối phó với tình trạng kỳ thị xã hội và đã thu hút gần 2 triệu lượt người xem.
Video đưa ra luận điểm rằng một trong những nguy cơ lớn nhất của đại dịch lần này là nỗi sợ mà nó reo rắc, cách nó khiến mọi người chống lại nhau và hủy hoại lòng tin, vốn là sợi dây liên kết xã hội.
Đầu tháng 5, đài NHK đưa tin về vụ việc một người đàn ông liên lạc với chính quyền địa phương sau khi nhìn thấy trong cửa hàng tiện lợi có người nói chuyện điện thoại mà không đeo khẩu trang.
Người này nói với đài NHK như sau: “Tôi làm việc ở viện dưỡng lão và kinh nghiệm từ công việc khiến tôi thấy mình phải làm điều gì đó. Tôi thường rất cẩn thận khi làm việc với người cao tuổi. Tôi không thể chịu được khi thấy có người hoàn toàn coi thường nỗ lực của những người khác. Tôi không ủng hộ kỳ thị xã hội, nhưng tôi nghĩ đó (việc tuân thủ yêu cầu) là việc duy nhất người dân bình thường có thể làm”.
Trong một số trường hợp, cảm giác trách nhiệm này đã khiến những người vô tội trở thành nạn nhân. Ngày 28/4, một tờ giấy được dán lên lối vào một quán rượu có biểu diễn nhạc sống ở Tokyo, trên đó cảnh cáo: “Hãy đóng cửa. Nếu quán còn mở cửa, chúng tôi sẽ báo cảnh sát”.
Tuy nhiên, trên thực tế quán rượu này đã đóng cửa sau khi chính quyền Tokyo đề nghị các hàng quán tự nguyện tạm ngừng hoạt động. Vào hôm 28/4, quán định phát trực tuyến buổi biểu diễn trong quán. Khách hàng không được phép vào xem. Quán đã liên hệ trước với nhà chức trách và có các biện pháp đảm bảo thông thoáng và khử trùng đầy đủ.
Quản lý quán nói: “Tôi hiểu người dán cảnh cáo làm việc đó với ý thức công lý, tuy nhiên tôi vẫn mong mọi người cố gắng hiểu hơn về mọi việc”.
Trong một trường hợp khác, hành vi kỳ thị xã hội đã dẫn đến một vụ truy tố hình sự. Một người đàn ông ở tỉnh Yamagata, miền Bắc Nhật Bản bị truy tố vì đưa thông tin sai lệch sau khi đăng bài trên Twitter, trong đó chỉ đích danh một nhà hàng là nguồn lây nhiễm. Bài đăng của người này viết rằng: “Phải tránh nhà hàng này vì có người đã nhiễm vi-rút ở đó. Chỗ đó là ổ vi-rút”. Người này đối mặt với tội danh tung tin giả cản trở kinh doanh.
Chuyên gia tâm lý xã hội Usui Mafumi nhận định: “Bùng phát vi-rút corona khiến mọi người thấy bồn chồn, bất an. Nỗi sợ này khiến chúng ta nhìn người khác thành mối đe dọa. Khi tâm trí rơi vào trạng thái căng thẳng như vậy sẽ dẫn đến chia rẽ và phán xét. Tất cả chúng ta cần nhận thức được những tổn hại mà việc này có thể gây ra”.
Trong bối cảnh đa số chuyên gia cho rằng phải ít nhất là 1 năm nữa mới có vắc-xin, vi-rút corona và kỳ thị xã hội sẽ tiếp tục ảnh hưởng tới xã hội Nhật Bản trong một thời gian. Tuy nhiên video của Hội chữ thập đỏ chỉ ra rằng Nhật Bản sẽ vượt qua được nếu mọi người xích lại gần nhau và làm phần việc của mình. Chính thông điệp đoàn kết này là lý do giúp video thu hút rất nhiều người xem.
Video nói rằng: “Biết ơn và trân trọng lẫn nhau, cùng đoàn kết để mạnh mẽ, thông thái hơn và vượt qua nỗi sợ”.
Nguồn: NHK