Trong những tuần gần đây, TP.HCM đang ghi nhận xu hướng gia tăng đồng thời của hai bệnh truyền nhiễm phổ biến là sốt xuất huyết và tay chân miệng, làm dấy lên lo ngại về khả năng “dịch chồng dịch” nếu công tác phòng chống không được thực hiện nghiêm túc.
Theo Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM (HCDC), trong tuần 43 (từ ngày 20 đến 26/10), toàn thành phố có 2.200 ca mắc sốt xuất huyết. Con số này tuy giảm nhẹ so với trung bình bốn tuần trước đó nhưng vẫn ở mức cao, với tổng cộng 48.053 trường hợp tính từ đầu năm 2025.
Một số địa phương được ghi nhận có tỷ lệ mắc cao trên 100.000 dân gồm Bắc Tân Uyên, Bàu Bàng và Cần Giờ. Cùng thời điểm, bệnh tay chân miệng cũng có xu hướng tăng, với 978 ca được phát hiện trong tuần, tăng hơn 9% so với trung bình bốn tuần trước. Tổng cộng, từ đầu năm đến nay, TP.HCM đã có 26.486 trường hợp mắc tay chân miệng, tập trung nhiều tại Côn Đảo, Nhà Bè và Bình Tân.
HCDC cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch kép
Đại diện HCDC cho biết, dù số ca sốt xuất huyết đang giảm nhẹ, nhưng mầm bệnh vẫn lưu hành ở hầu hết các quận, huyện. Nếu người dân chủ quan trong việc diệt muỗi, diệt lăng quăng và giữ gìn vệ sinh môi trường, dịch có thể bùng phát trở lại bất cứ lúc nào.
Trong khi đó, bệnh tay chân miệng đang có xu hướng lan rộng tại các trường mầm non và nhóm trẻ gia đình, khiến việc giám sát, phát hiện và xử lý sớm các ổ dịch nhỏ trở nên cấp thiết.
Ngành y tế TP.HCM khuyến cáo người dân thường xuyên vệ sinh nhà cửa, loại bỏ các vật chứa nước như chai lọ, khay chậu, lu vại… để tránh tạo môi trường cho muỗi sinh sản. Khi có triệu chứng như sốt cao, đau đầu, chảy máu chân răng hoặc xuất huyết dưới da, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được theo dõi và điều trị, phòng ngừa nguy cơ biến chứng nặng hoặc sốc sốt xuất huyết.
Phụ huynh cần tăng cường phòng bệnh cho trẻ
Đối với bệnh tay chân miệng, HCDC đặc biệt lưu ý các phụ huynh chú trọng vệ sinh cá nhân và môi trường học tập của trẻ. Trẻ cần được rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc sau khi chơi đùa. Đồ chơi, sàn nhà và dụng cụ học tập phải được lau rửa, khử khuẩn hằng ngày.
Khi trẻ mắc bệnh, cần cách ly tại nhà ít nhất 10 ngày kể từ khi khởi phát để hạn chế lây lan. Nếu xuất hiện các dấu hiệu như sốt cao, nôn ói, giật mình, quấy khóc nhiều hoặc lừ đừ, phụ huynh nên đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được xử trí kịp thời.
Các trường học và cơ sở mầm non được khuyến khích kiểm tra sức khỏe học sinh mỗi sáng, phát hiện sớm trường hợp nghi ngờ và phối hợp với y tế địa phương để xử lý theo hướng dẫn.
Dấu hiệu nhận biết và phân biệt hai bệnh
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do vi rút Dengue gây ra, gồm bốn chủng huyết thanh DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Người từng mắc một chủng sẽ có miễn dịch với chủng đó, nhưng vẫn có thể nhiễm các chủng khác.
Bệnh thường có hai thể: nhẹ và nặng.
Ở thể nhẹ, bệnh nhân thường sốt cao, đau đầu, đau hốc mắt, đau khớp, buồn nôn hoặc phát ban, kéo dài 4-7 ngày và có thể tự hồi phục nếu được chăm sóc đúng cách.
Ở thể nặng, người bệnh có thể xuất hiện chấm xuất huyết dưới da, chảy máu cam, nôn ra máu, tiêu phân đen, tay chân lạnh ẩm hoặc lừ đừ, cần nhập viện ngay để tránh nguy cơ tử vong.
Tay chân miệng chủ yếu gặp ở trẻ nhỏ và có thể gây biến chứng nặng như viêm não, viêm cơ tim hoặc phù phổi cấp nếu không được theo dõi kịp thời. Bệnh có thời gian ủ từ 3-7 ngày, sau đó trẻ bắt đầu sốt, đau họng, biếng ăn, rồi xuất hiện mụn nước và vết loét trong miệng, ở tay, chân hoặc mông.
Thông thường, các tổn thương này sẽ tự khỏi sau một tuần, tuy nhiên, nếu trẻ sốt cao kéo dài, không ăn uống được hoặc có dấu hiệu mệt mỏi bất thường, cần đưa đi khám ngay.
Chủ động phòng ngừa để không “dịch chồng dịch”
Hiện chưa có vaccine đặc hiệu phòng bệnh tay chân miệng, còn bệnh sốt xuất huyết vẫn phụ thuộc nhiều vào biện pháp diệt muỗi và vệ sinh môi trường.
HCDC nhấn mạnh, người dân cần duy trì thói quen vệ sinh cá nhân, rửa tay bằng xà phòng, làm sạch đồ dùng và sàn nhà bằng dung dịch Cloramin B hoặc nước Javel. Sự chủ động của cộng đồng là yếu tố then chốt giúp TP.HCM kiểm soát tốt nguy cơ bùng phát dịch kép trong thời gian tới.
Theo HCDC, Viện Quân Y 105