Tuần qua, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra định nghĩa mới về chuẩn nghèo cùng với chính sách nới lỏng mới cho nền kinh tế.


Nông dân Trung Quốc. (Nguồn: Internet).


Kể từ năm 1978, Trung Quốc đã giải phóng được nhiều người khỏi nghèo đói hơn bất cứ nước nào trong lịch sử, một phần bởi Trung Quốc trước 1978 có nhiều người nghèo hơn bất cứ nơi nào khác. Tuy nhiên, tuần này Trung Quốc đã tăng thêm hơn 100 triệu người trong ngưỡng nghèo.


Đây không phải là kết quả của một vài thảm họa kinh tế mà do chính phủ quyết định nới lỏng định nghĩa của mình về tình trạng nghèo đói ở nông thôn. Khoảng 128 triệu người dân Trung Quốc tại các vùng nông thôn thu nhập ít hơn 2.300 nhân dân tệ (361 USD)/năm giờ sẽ được coi là nghèo, so với 26,9 triệu người ở dưới ngưỡng nghèo khổ trước đây là 1.196 nhân dân tệ.


Trung Quốc có truyền thống định nghĩa sự nghèo đói thiếu thốn một cách điều độ, có thể trong nỗ lực để giữ số lượng hộ nghèo thấp và giảm số tiền cứu trợ. Tuy nhiên, quyết định tuần qua đã nâng chuẩn nghèo của Trung Quốc lên gần hoặc thậm chí cao hơn tiêu chuẩn 1,25 USD/ngày của Ngân hàng thế giới (World Bank). Tiêu chuẩn đó đã bị hiểu sai. Nó không được tính theo tỷ giá thị trường mà theo tỷ lệ ngang giá sức mua, hiện được tính mức giá thấp hơn phổ biến tại các nước nghèo. Ngưỡng nghèo mới, cao hơn của Trung Quốc sẽ mang tới nhiều lợi ích. Đây là tin tốt cho những người nghèo Trung Quốc và cũng là cho cả nền kinh tế Trung Quốc đang tăng trưởng chậm lại.


Một thước đo chính thức hoạt động sản xuất, dựa trên khảo sát quản lý mua hàng, đã giảm xuống 49 điểm lần đầu tiên trong ngày 1/12, thấp nhất kể từ tháng 1/2009. Các nhà quản lý cảm thấy hoạt động kinh doanh đang trở nên tồi tệ hơn hoặc đình trệ trong tháng 11 so với tháng trước.


Khủng hoảng của châu Âu được cho là góp phần gây ra kết quả thất vọng này. Phần còn lại có thể là do những nỗ lực của chính phủ nhằm chống lại lạm phát bằng cách thắt chặt nguồn cung tiền và tín dụng. Trong những tháng gần đây, chính phủ Trung Quốc đã tinh chỉnh chính sách này, nới lỏng một số điều, nhưng không phải tất cả. Ngày 30/11, Trung Quốc đã chọn một cách gây chú ý hơn là giảm yêu cầu dự trữ bắt buộc với các ngân hàng thương mại thêm 0,5 điểm %.


Điều đó sẽ giảm bớt khủng hoảng tín dụng đang ảnh hưởng xấu tới nhiều doanh nghiệp trong suốt mùa hè qua. Tuy nhiên, nỗi lo là điều đó sẽ khiến các ngân hàng cho vay không kiểm soát như trong lần giải cứu Trung Quốc khỏi cuộc khủng hoảng trước. Các khoản cho vay trước đây đã khiến nhiều chính quyền địa phương phải gánh những khoản nợ khó chi trả. Theo báo cáo, các khoản tín dụng đó đã được đảo nợ một lần. Nhưng nếu các chính quyền địa phương vẫn cần một gói cứu trợ sau đó, họ sẽ phải chuyển lại một số quyền tự do ngân sách cho Bắc Kinh. Đó là cách hoạt động tài chính theo kiểu liên bang - giống như châu Âu.


Nếu suy thoái của Trung Quốc vẫn ở mức vừa phải, chính phủ có thể không phải thi hành các chính sách tiền tệ như nới lỏng kiểm soát các ngân hàng. Tuy nhiên, nếu nền kinh tế suy giảm mạnh mẽ, chính phủ Trung Quốc có thể phải dựa nhiều hơn vào các biện pháp giải cứu tài chính. Chính quyền trung ương Trung Quốc đã bơm ra một lượng lớn tiền mặt, cao hơn 28% so với cùng kỳ năm trước. Và với việc cho các khách hàng truyền thống của các ngân hàng (doanh nghiệp nhà nước và chính quyền địa phương) vay quá mức sẽ khiến nền kinh tế không thể chi tiêu bổ sung cho các khu vực yếu kém, như 128 triệu người nghèo ở nông thôn.


Nếu Trung Quốc lo ngại về nền kinh tế trong mùa đông trước mắt, chính phủ nên tăng cường các chương trình phúc lợi xã hội xương sống chứ không phải vào hệ thống ngân hàng cồng kềnh của mình