Nhà sản xuất BHD cùng Hiếu Hiền, Linh Sơn lên nhận giải Báo chí - Phê bình thay cho Vũ Ngọc Đãng.
NDĐT - Giải thưởng Nữ diễn viên xuất sắc nhất phim truyền hình thuộc về Elly Trần – một nữ diễn viên tay ngang không có gì nổi bật trong diễn xuất, ứng cử viên hàng đầu “Hot boy nổi loạn” được trao bằng khen sánh ngang với “Lệ phí tình yêu” – một bộ phim thị trường, trong khi một phim thị trường khác là “Long ruồi” lại gặt hái giải thưởng... Đó là những nghịch lý của Giải thưởng Hội điện ảnh vừa công bố.
“Ngã ngửa” khi nghe giải thưởng
Có lẽ khởi đầu cho những cú sốc trong lễ trao giải là danh hiệu Nữ diễn viên xuất sắc nhất thể loại phim truyện truyền hình thuộc về Elly Trần – một hotgirl (chưa phải diễn viên điện ảnh) có diễn xuất chưa đủ độ chín, mới chỉ dừng ở mức tròn vai, trong một bộ phim được chiếu ở giờ vàng của truyền hình nhưng nhận được lời chê nhiều hơn khen.
Theo công bố của Ban tổ chức giải, có tới 19 phim truyền hình tham gia tranh giải, với gần 600 tập phim. Thế nhưng đến khi xướng tên các đề cử, hay nói đúng hơn là những phim được ban giám khảo đánh giá cao, thì chỉ thấy quanh quẩn “Công nghệ thời trang” và “Khát vọng thượng lưu”, họa hoằn mới thấy thêm “Những đứa con biệt động Sài Gòn”.
Đề cử cho Nữ diễn viên xuất sắc cũng gây khó hiểu, khi Elly Trần cùng được đề cử với Lan Phương của “Những đứa con biệt động Sài Gòn”. Việc Elly Trần – một hotgirl nổi tiếng nhờ những bộ ảnh “mát mẻ” trên mạng, giành được một giải thưởng cao quý về diễn xuất giống như một cú sốc đối với những diễn viên chuyên nghiệp khác trong các bộ phim truyền hình cùng đề cử.
Ngoài giải thưởng cho Elly Trần, hàng loạt giải thưởng được xướng lên ở hạng mục phim truyện điện ảnh cũng gây sốc không kém.
Ban đầu, trong số các phim dự giải, “Hot boy nổi loạn” được đánh giá là một trong những ứng cử viên hàng đầu cho Cánh diều vàng, cùng với “Mùi cỏ cháy”, nhưng đương nhiên dư luận cũng đoán trước chiến thắng sẽ thuộc về “Mùi cỏ cháy”- phim duy nhất về đề tài chiến tranh.
Tuy nhiên, điều làm công chúng ngỡ ngàng, là sau khi công bố “Hot boy nổi loạn” được giải Báo chí – Phê bình dành cho tác phẩm xuất sắc, giàu tính nhân văn và sáng tạo, lập tức bộ phim này được xướng tên trong danh sách nhận Bằng khen – đồng hạng với “Lệ phí tình yêu”, một bộ phim hài thị trường. Đạo diễn Vũ Ngọc Đãng không có mặt tại lễ trao giải, có lẽ một phần cũng vì lý do này.
“Hot boy nổi loạn” được nhiều nhà làm phim đánh giá cao bởi tính chuyên nghiệp, cách khai thác đề tài táo bạo, tính nhân văn sâu sắc. Công bố của giải Báo chí – Phê bình, mà nhà báo Đinh Trọng Tuấn - Tổng Biên tập tạp chí Thế giới điện ảnh làm Trưởng ban giám khảo nhận xét: “Đây là bộ phim mang tính nhân văn sâu sắc, mô tả những con người dưới đáy xã hội nhưng vẫn khát khao vươn lên vì một cuộc sống tốt đẹp hơn”.
“Hot boy nổi loạn” cũng được đánh giá cao bởi dàn diễn viên đồng đều, diễn xuất chuyên nghiệp và đều tay. Vai Thằng cười của Hiếu Hiền tạo ấn tượng và gây xúc động mạnh, và đây cũng là vai diễn nổi bật nhất trong số các đề cử Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất. Nữ ca sĩ Phương Thanh trong vai cô gái điếm đã thực sự tạo được cảm xúc về một thân phận dưới bùn đen tăm tối nhưng có một tâm hồn đẹp đẽ. Tại LHP Việt Nam 17, vai diễn này đã đem lại cho chị giải Bông sen vàng dành cho Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất, nhưng tại giải Cánh diều, không hiểu sao giải thưởng này lại được trao cho vai Nga của Tina Tình trong phim “Long ruồi”, một bộ phim thị trường, và một vai diễn không tạo cảm xúc nhiều như vai cô gái điếm.
Ngỡ ngàng không kém là đề cử cho giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. Với những ai đã xem “Tâm hồn mẹ” của đạo diễn Phạm Nhuệ Giang, có lẽ ấn tượng mạnh mẽ nhất bộ phim thuộc về Phùng Hoa Hoài Linh, diễn viên nhí 12 tuổi nhưng đã thể hiện xuất sắc vai một cô bé mồ côi, cá tính và mạnh mẽ trong cuộc sống với người mẹ bồng bột ưa phiêu lưu. Trước thềm LHP Việt Nam 17 tại Phú Yên, Phùng Hoa Hoài Linh đã được trao giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất tại LHP Dubai. Thế nhưng tại giải Cánh diều, thậm chí Phùng Hoa Hoài Linh còn không lọt vào danh sách đề cử, trong khi đó Minh Hằng (Lệ phí tình yêu) lại có tên. Và “Tâm hồn mẹ”, một bộ phim cũng được giới chuyên môn đánh giá cao cũng trắng tay ở giải này.
Cùng chung số phận với “Tâm hồn mẹ” là “Đó... hay đây” của nữ đạo diễn Việt kiều Síu Phạm. Tương đối khó xem, nhưng “Đó... hay đây” là một món lạ giữa rừng phim dự giải. Phim giàu ngôn ngữ hình ảnh, có cách thể hiện lạ, độc đáo và rất sáng tạo, được đánh giá cao tại LHP Busan 2011, nhưng hoàn toàn không được BGK đoái hoài tới.
Trong khi đó, “Long ruồi” lại là một thí dụ điển hình của việc trao giải “gây sốc” năm nay. Thuần túy là một bộ phim thị trường, “Long ruồi” được đánh giá là “phim Hồng Công cuối thập niên 80 tại Việt Nam năm 2011”. Bản thân đạo diễn Charlie Nguyễn từng thú nhận “Long ruồi” là một bước lùi của mình, nếu so với “Dòng máu anh hùng”. Thế nhưng tại giải Cánh diều, “Long ruồi” đã bội thu với những giải quan trọng nhất: Nam diễn viên chính xuất sắc nhất, Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất, và Cánh diều bạc.
Nhiều người trong nghề đã đặt câu hỏi, “Long ruồi” hơn “Hot boy nổi loạn” ở điểm nào mà lại được đánh giá cao đến thế?
Tiêu chí nào cho giải thưởng
Với 12 phim tham gia dự giải Phim điện ảnh xuất sắc nhất, nghe số lượng có vẻ đông đảo, xôm tụ nhưng nếu xét về chất lượng, phần lớn các phim này đều thuộc dòng phim thương mại, giải trí, thị trường... Có những phim vừa ra mắt dịp Tết vừa qua, và cũng có những phim đạt doanh thu khủng, từ vài tỷ đến ngót nghét chục tỷ đồng qua vài tháng công chiếu. Xét về yếu tố nghệ thuật, tính nghề nghiệp, thì chỉ có vỏn vẹn bốn phim “Hot boy nổi loạn”, “Tâm hồn mẹ”, “Mùi cỏ cháy” và “Đó... hay đây”. Nhưng những phim thắng giải lại là “Long ruồi”, “Sài Gòn Yo”, “Lệ phí tình yêu”, ngoài “Mùi cỏ cháy” thắng đương nhiên. Câu hỏi đặt ra là, vậy giải thưởng của Hội Điện ảnh Việt Nam thực ra đang theo tiêu chí nào?
Theo thông cáo mà ban tổ chức đưa ra, tiêu chí giải thưởng là “Đề cao tác phẩm điện ảnh, phim truyền hình có dấu ấn sáng tạo trong nghệ thuật thể hiện, mang đậm bản sắc dân tộc, giàu giá trị nhân văn và đạt hiệu quả xã hội tích cực”. Tuy nhiên, nhìn lại trong danh sách phim đoạt giải, thử hỏi có mấy phim đạt được?. Với “Long ruồi”, “Lệ phí tình yêu”, đâu là “mang đậm bản sắc dân tộc, giàu giá trị nhân văn, đâu là mang dấu ấn sấng tạo và tạo hiệu quả xã hội tích cực”?
Thiết nghĩ, với giải thưởng của một hội nghề nghiệp như Hội Điện ảnh, tiêu chí nghề nghiệp phải đặt lên hàng đầu, do đó, yếu tố sáng tạo, tính nghệ thuật và chuyên nghiệp phải được đánh giá cao, chứ không phải lựa chọn một bộ phim an toàn cho giải vàng, và những giải khác thì trao xuê xoa, cảm giác như để lấy lòng nhà làm phim Việt kiều hơn là đánh giá về nghệ thuật thực sự.
Có lẽ, thay vì đến tận đêm trao giải mới công bố các đề cử, ban tổ chức nên đưa ra danh sách đề cử trước, và nên tách hẳn ra thành hai dòng phim nghệ thuật và thương mại, vừa đỡ thiệt thòi cho cả phim nghệ thuật khi phim thị trường được trao giải, vừa tránh cho phim thương mại khỏi phải chen chân trong những giải thưởng không phù hợp.
Chỉ khi có những tiêu chí rõ ràng cho cả phim nghệ thuật và phim thương mại, giải thưởng điện ảnh quan trọng nhất trong năm mới khỏi rơi vào tình trạng trao giải cho cái Được thì không Mới, mà cái Mới thì không Được như hiện nay.
