Hầu hết các mẹ đều thiếu kiến thức về dinh dưỡng nuôi con
Theo chân các bà mẹ, chúng tôi có mặt tại trung tâm Trung tâm khám, tư vấn, phục hồi dinh dưỡng và kiểm soát độ béo phì – Viện Dinh dưỡng Quốc gia tại Hà Nội để “mục sở thị” vấn đề này.
> Bổ sung vitamin cho trẻ như thế nào?
Phòng khám dinh dưỡng quá tải
Ngày hè nóng nực, từ hơn 7 giờ sáng, phòng khám đã đông nghịt người. Các bà mẹ, tay bế, tay bồng, mua phiếu khám và chờ đến lượt. Các con thì đùa nghịch, hoặc mẹ bế ngủ, hoặc khóc i ỉ khi biết con sắp phải vào gặp bác sỹ.
Hỏi chuyện một mẹ, còn trẻ, đang bế cho con ngủ, ngồi chờ đến lượt khám mới biết chị từ Đông Anh sang: “Con gái em mới được 3 tháng tuổi. Nhưng cháu hay bị ho và kèm theo nôn trớ. 3 tháng mà cháu chẳng tăng lên cân nào”.
Một gia đình cả bố và mẹ đều đưa con đi khám. Trông cháu bé còi zin, hơi đen, chẳng ai nghĩ cháu được 7 tháng tuổi. “Con nhà em ăn tốt, đi ngoài bình thường, nhưng sao chẳng lên cân tí nào. Đêm ngủ cháu hay tỉnh dậy, khóc to, rồi ngủ tiếp. Mấy ngày nóng, cháu nổi rôm nên quấy khóc suốt đêm. Không biết cháu có bị thiếu chất gì không?”
Hầu hết những bố mẹ cho con tới đây khám đều là những bé nhỏ, khoảng dưới 1 tuổi. Các bé đa số đều đi khám “những bệnh” giống nhau: hay nôn trớ, hay quấy khóc buổi đêm, chưa mọc đủ răng, không tăng chiều cao, không tăng cân, táo bón dài ngày.... Có bé lại quá thừa cân, béo phì, có bé lại còi cọc, chẳng lớn được.
Khám dinh dưỡng lúc nào cũng đông nghìn nghịt, không chỉ ở Hà Nội, mà còn ở thành phố Hồ Chí Minh.
Có một gia đình ở Hòa Bình tháng nào cũng phải đưa con xuống khám. Sau khi uống hết chỗ thuốc bác sỹ kê đơn và làm theo chỉ dẫn của bác sỹ, tháng sau bố mẹ phải đưa con xuống kiểm tra lại.
Trong thời gian ngồi chờ đợi, các mẹ cũng hỏi chuyện, “trao đổi kinh nghiệm” rất sôi nổi: “Con nhà em cũng thế. Bác sỹ bảo về cho cháu uống thêm men tiêu hóa đấy”.
Theo chân các mẹ vào phòng khám
Khi đèn phòng khám số 1 – phòng khám của Thạc sỹ Bác sỹ Lê Thị Hải – Giám đốc Trung tâm khám, tư vấn, phục hồi dinh dưỡng và kiểm soát độ béo phì – Viện Dinh dưỡng Quốc gia bật sáng, phóng viên chúng tôi theo chân các mẹ vào khám cùng.
Mẹ Hà, mới hơn 20 tuổi, nhà ở Hà Đông, con trai mới được 5 tháng tuổi. Mấy ngày hôm nay, cháu hay quấy khóc, đau bụng đi ngoài, sút cân so với ngày thường.
Qua trao đổi của mẹ Hà với bác sỹ, chúng tôi được biết sau khi sinh đã 5 tháng, chị Hà vẫn kiêng, không ăn những thức ăn “có chất tanh” như tôm, cá... Suốt ngày, chị chỉ ăn cơm với thịt nạc thăn và canh rau ngót. Con chị chỉ bú mỗi sữa mẹ, nên thiếu chất, dẫn tới còi xương. Cháu bị đau bụng đi ngoài cần phải làm các xét nghiệm cụ thể hơn để được xác định rõ nguyên nhân.
Bệnh nhân tiếp theo ở phòng khám là một cặp anh em trai. Hai cậu bé đều rất khỏe mạnh, trông có vẻ nhanh nhẹn, hoạt bát. Nhưng vừa vào đến cửa, bác sỹ đã phải thốt lên: “Béo phì rồi”.
Mẹ cháu phân trần: “Ở nhà cháu chỉ ăn một bát cơm thôi, chắc tại uống nhiều sữa”, nhưng cậu em chừng 7 tuổi mách bác sỹ ngay: “Mẹ cháu bắt cháu ăn vào bát tô to, nhiều thịt. Cháu chỉ thích ăn bim bim thôi”. Số đo của cậu bé cũng “đáng nể”. Cao 1m33, nặng 40kg, thừa 12 kg. Số đo vòng bụng là 77cm, số đo vòng mông là 70 cm.
Sở thích của cậu anh lại là thích uống Coca, ăn gà rán KFC. Cậu luôn phấn đấu được điểm 10 hàng tuần để bố mẹ còn cho đi ăn gà rán. Bác sỹ cho biết: “Các con cần ăn giảm và ăn theo thực đơn nhé. Mẹ không được cho con ăn nhiều quá! Thử hỏi mẹ không mua gà rán, mua nước ngọt thì lấy đâu cho con ăn?”.
Sai lầm của mẹ trong dinh dưỡng cho con
Theo Thạc sỹ bác sỹ Lê Thị Hải cho biết, ở đây, ngày nào cũng có rất nhiều bệnh nhân với nhiều bệnh khác nhau. Nhưng đa phần là các bố mẹ đưa con tới khám vì con lười ăn, béo phì, suy dinh dưỡng, không tăng cân, rồi xem con phát triển có đạt tiêu chuẩn không?
Hầu hết các mẹ đều rất thiếu hiểu biết và thiếu kiến thức về dinh dưỡng nên chăm con không đúng cách. Các sai lầm của mẹ cũng giống nhau, thường cho con ăn thiếu khoa học. Ví dụ như cho con ăn không đủ chất và lượng, cho con ăn thiếu khẩu phần dầu/mỡ vì sợ béo phì, cho con ăn ít rau dẫn tới táo bón, ăn quá nhiều thịt dẫn tới không tiêu, rối loạn tiêu hóa... Kết quả, có bé còi cọc, chậm phát triển. Có bé thì tăng cân quá mức dẫn tới béo phì.
Có bố mẹ yêu con, thương con, nghe ở đâu có bài thuốc nào hay, món ăn nào ngon đều cố tìm cho bằng được và ép con. Chỉ có cháu bé là cảm giác sợ mỗi khi đến bữa ăn. Ngồi nghe người mẹ kể ra thực đơn ăn của con và tốc độ ăn của cháu, chúng tôi tính sơ sơ, một ngày cần có 30 giờ, bé không được ngủ, chơi hay làm bất kỳ việc gì khác mà chỉ có ăn thôi. Như thế, mới đáp ứng đủ nhu cầu của mẹ cháu.
Lời khuyên của bác sỹ
Thạc sỹ bác sỹ Lê Thị Hải đã khám và kê đơn cho từng bé, dặn dò các mẹ về cách chăm sóc con và chế độ dinh dưỡng. Bác sỹ cũng đưa ra những tư vấn chung cho các mẹ, tránh tình trạng con phát triển không bình thường.
Với các mẹ đang cho con bú, cần cho con bú ngay sau khi đẻ. Mẹ phải ăn đủ chất dinh dưỡng, ăn nhiều nước chứ không cần ăn nhiều và không được ăn ít, không ăn ngọt và chất béo quá nhiều. Tùy từng trường hợp cụ thể, từ 1 tuổi trở lên, có thể cho con cai sữa, nhưng các mẹ nếu có điều kiện nên cho con bú đến 2 tuổi.
Với các bé đang ăn dặm, mẹ nên sửa ngay một sai lầm phổ biến nhất là khi bắt đầu cho con ăn dặm, mẹ chỉ ninh và cho con ăn nước thịt/xương/rau mà không cho con ăn cái. Vì sợ con bé quá không ăn được hoặc ăn sợ hóc. Nhiều mẹ cho rằng cho con ăn nước xương là chữa bệnh còi xương. Cho con ăn quá ít dầu mỡ, chỉ cho con ăn thịt nạc dẫn tới tình trạng các cháu thiếu năng lượng dẫn đến suy dinh dưỡng, bị thấp còi do không hấp thu được vitamin D và A.
Với các cháu lớn, thức ăn nào cũng xay nhuyễn, không chịu tập cho con ăn thô sớm, không cho con tập nhai, khiến con lười ăn. Các cháu không biết nhai, không ăn được rau củ quả lại dẫn tới tình trạng táo bón.
11 giờ 30 phút, hết giờ khám, nhưng ghế chờ ở phòng khám dinh dưỡng vẫn đông nghịt người. Giá mà các mẹ chịu khó tìm hiểu kiến thức trước khi sinh con, nuôi con, có lẽ các con đã không phải lên đây để chờ đợi thế này.