EVN không sòng phẳng- "Ông" đau lòng vì lương, dân đau lòng vì ai?
Tin doanh nghiệp 22/11/2011 05:58 | A A A
EVN không sòng phẳng
Thay vì tự soi xét lại mình, EVN luôn đẩy khó khăn về phía người dân.
Đây là biểu hiện của sự thiếu sòng phẳng khi EVN là đơn vị độc quyền cung cấp điện, đang sử dụng nguồn lực tài chính, tài nguyện dồi dào - mà thực chất là tiền thuế do dân đóng góp.
Người dân đã ngán đến tận cổ điệp khúc "lỗ" được phát ra liên tục từ phía Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thời gian gần đây. Điệp khúc ấy một lần nữa được lãnh đạo Bộ Công Thương lên tiếng, kèm theo đó là cảnh báo nguy cơ vỡ nợ của EVN nếu giá điện không tăng.
Tại buổi họp báo công bố giá thành sản xuất kinh doanh điện của EVN chiều 19/11 vừa qua, lãnh đạo tập đoàn này thừa nhận, trong năm 2010, giá bán điện bình quân thực hiện là 1.061,4 đồng/kWh, trong khi đó giá thành sản xuất kinh doanh điện là 1.180,0 đồng/kWh, tức là với chỉ riêng việc kinh doanh điện, EVN đã lỗ 10.162 tỷ đồng.
Mặc dù giá thành điện được công bố chi tiết thông qua các loại chi phí tại các khâu phát điện (916,2 đồng/kWh), truyền tải (65,7 đồng/kWh), phân phối (189,2 đồng/kWh), phụ trợ và quản lý ngành (8,9 đ/kWh), nhưng những con số này vẫn không làm cho nhiều người thỏa mãn.
Được biết, đây là kết quả do Tổ công tác liên Bộ Công Thương - Tài chính kiểm tra thực tế trong tháng 9 và tháng 10 vừa qua. Cuộc kiểm tra được căn cứ trên các văn bản của EVN cung cấp, như báo cáo tài chính có kiểm toán độc lập kiểm toán, báo cáo tài chính hợp nhất năm 2010 sau kiểm toán, hợp đồng mua bán điện giữa EVN và các đơn vị phát điện... Tuy nhiên, đây chỉ đơn thuần là cuộc kiểm tra về lỗ/lãi chứ chưa phải là cuộc kiểm toán toàn diện các loại chi phí và kiểm toán tính hợp lý của các loại chi phí đó.
Đáng nói hơn, kết quả công bố này hầu như không hề nhắc đến những yếu tố mà người dân thực sự quan tâm như thất thoát trong quá trình quản lý, đầu tư các dự án, các nhà máy điện hay các khoản lỗ do đầu tư dàn trải, đầu tư ngoài ngành và đặc biệt là trách nhiệm của những người có liên quan.
Sở dĩ EVN nhận được nhiều quan tâm của dư luận là bởi từ những năm 2006, 2007, EVN được đánh giá là đứng thứ ba về đầu tư ngoài ngành, mà chủ yếu là các ngành không thuộc sở trường và thế mạnh của mình như: tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, du lịch, viễn thông... Đến nay, các khoản đầu tư trái ngành này đều mang lại cho EVN những kết quả thảm hại.
Điển hình là các vụ việc: EVN từng góp vốn đầu tư vào Công ty CP chứng khoán Hà Thành, nhưng đến nay công ty này đã ngừng hoạt động với nghi án chủ tịch HĐQT đã "biến mất" sau khi ẵm gọn khoản tiền đầu tư lên đến hàng trăm tỉ của các cổ đông; EVN cũng đầu tư vào các dự án bất động sản như điện lực Sài Gòn Vina, điện lực miền Trung, EVN Land Nha Trang... nhưng đều không có lối thoát. Nhưng nổi bật nhất vẫn là lĩnh vực viễn thông. Chỉ riêng năm 2010, EVN Telecom đã lỗ hơn 1.000 tỷ đồng.
Ngoài ra, dư luận rất không đồng tình trong việc trả lương thưởng của cán bộ công nhân viên đang làm việc cho EVN.
Trong một số bài viết về việc tăng giá điện được đăng tải trên VEF.VN và các báo khác, có rất nhiều ý kiến phản hồi của độc giả phản ánh tình trạng bất hợp lý này. Đa số đều bất bình và đặt nghi vấn rằng tại sao trong lúc dầu sôi lửa bỏng và đứng trước thực trạng làm ăn be bét của một số đơn vị trực thuộc EVN thì mức lương thưởng của nhân viên EVN rất cao, cao hơn rất nhiều so với các đơn vị khác và bỏ xa mức thu nhập trung bình của người dân?
Thật khó mà thông cảm khi ông Phạm Lê Thanh, Tổng giám đốc EVN, than rằng ông cảm thấy "đau lòng" khi lương để hạch toán vào giá thành điện của cán bộ công nhân viên và lãnh đạo EVN (bình quân đầu người) "chỉ" ở mức... 7,3 triệu đồng/người/tháng. Liệu khi đưa ra con số này, ông Thanh có biết là nó rất phản cảm hay không?
Một điểm đáng lưu ý khác là tỉ lệ thất thoát điện năng đang ở mức rất cao. Chỉ riêng năm 2010, con số này là 10,25%. Đây là một tổn thất không nhỏ cho toàn nền kinh tế nói chung và EVN nói riêng.
Điều đáng ngạc nhiên là mặc dù được báo chí thường xuyên nhắc tới và yêu cầu làm rõ những sự việc này nhưng người dân vẫn nhận được sự im lặng khó hiểu từ phía những người có trách nhiệm, trong khi chuyện đòi tăng giá thì vẫn được nghe nhắc đi nhắc lại nhiều lần.
Theo ông Hoàng Quốc Vượng, Thứ trưởng Bộ Công Thương, thì con số nợ khủng của năm 2010 này sẽ được hạch toán vào giá điện. Tức là bất kể vì lý do gì, lỗ do yếu tố chủ quan hay khách quan, do cơ chế chính sách, do thiên tai hay nhân tai... thì dù thế nào đi nữa, người dân cũng phải gánh chịu.
Vậy câu hỏi được đặt ra là với các khoản lỗ khác thì sao? Ai sẽ là người nhận trách nhiệm? Số tiền thất thoát, thua lỗ do EVN quản lý yếu kém, đầu tư ngoài ngành gây ra sẽ được thu hồi và bằng cách nào? Hay nó lại tiếp tục được đẩy về phía người dân? Nếu cứ theo đà này thì người dân chẳng khác nào phải lãnh đủ gắng nặng do EVN để lại.
Với đa số mọi người, việc tính giá thành hay tăng giá điện - dù được giải thích như thế nào - vẫn cảm thấy có một khoảng nào đó thiếu minh bạch, nếu không muốn nói là rất mù mờ. Trong khi tình hình kinh tế lại đang rất khó khăn, thu nhập người dân đang bị hạn chế lại phải chịu rất nhiều chi phí gia tăng do giá cả tăng và đồng tiền mất giá. Thay vì tự soi xét lại mình, đánh giá xem có hay không chuyện thất thoát, lãng phí, đầu tư cho công tác quản lý để đạt hiệu quả hơn... thì EVN luôn muốn đẩy những khó khăn, yếu kém đó về phía người dân.
Đây là một biểu hiện của sự thiếu sòng phẳng khi EVN là đơn vị độc quyền cung cấp điện và đang sử dụng nguồn lực tài chính, tài nguyện dồi dào của quốc gia, mà thực chất là tiền thuế do nhân dân đóng góp.
Trong buổi họp báo công bố kết quả kinh doanh và giá thành sản xuất điện do Bộ Công thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cuối tuần trước tại Hà Nội-một động tác được cho là để mở đường cho việc tăng giá điện được suôn sẻ sắp tới, ông Phạm Lê Thanh, Tổng giám đốc EVN đã đưa ra một thông tin khiến nhiều người thấy ngạc nhiên: Lương bình quân năm 2009 của cán bộ, nhân viên toàn tập đoàn để hạch toán vào giá điện là 7,3 triệu đồng/tháng/người.
Ông Tổng giám đốc EVN nói: "Đây là mức tương đối thấp, nếu ở nông thôn có thể được, còn nếu ở thành thị thì không thể sống được. Là tổng giám đốc, tôi rất đau lòng khi lương của cán bộ tập đoàn chỉ có ngần đó". Bởi ông này cho rằng, chỉ với 7,3 triệu đồng/tháng, nếu sống ở Hà Nội thì chắc chắn cán bộ, nhân viên ngành điện sẽ không đủ sống.
Câu nói trên là là phát biểu chân thực của ông Phạm Lê Thanh và dường như ông muốn nói điều này đến đông đảo cán bộ, nhân viên trong ngành điện là ông rất thương nhân viên (!). Các kết quả thanh tra, kiểm toán cũng xác tín điều này.
Có những cán bộ lãnh đạo của EVN có mức lương, thu nhập đến 1 tỷ đồng, trên 1 tỷ đồng một năm mà cơ quan này phải lên tiếng nhắc nhở EVN về chuyện chi trả tiền lương.
Điều làm người ta bất ngờ là cái mức lương bình quân mà ông Thanh kêu là thấp đến mức phải "đau lòng" như vậy thực ra là cao hơn rất nhiều so mức lương ở nhiều ngành khác.
Cụ thể, theo công bố của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội tiền lương bình quân của các loại hình doanh nghiệp năm 2010 là 3,2 triệu đồng/người/tháng (đã tăng hơn 10% so với năm 2009). Lương bình quân trong khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là 3 triệu đồng/tháng và trong khối doanh nghiệp tư nhân khác là 2,7 triệu đồng/tháng. Còn lương bình quân trong khối ngân hàng là 7-7,6 triệu đồng/tháng-tương đương như của ngành điện.
Tất nhiên là mức lương bình quân của EVN cho đến năm 2011 cũng sẽ tăng hơn đáng kể so với năm 2009 sau các đợt cải cách lương tối thiểu trong 2 năm qua.
Đúng là để sống được bình thường ở Hà Nội thì với một mức lương bình quân như ông Phạm Lê Thanh cho biết cũng có khó khăn và nhiều cán bộ kỹ thuật giỏi của EVN bỏ việc đi tìm việc với mức lương cao hơn. Nhưng nó vẫn chưa phải khó khăn đến mức ông thấy "đau lòng". Khi mà trên thực tế, ở hầu hết các doanh nghiệp khác, nhất là cán bộ, công chức các ngành mức lương còn thấp hơn mức lương mà cán bộ, nhân viên của EVN hiện hưởng rất nhiều.
Cần phải nói thêm là ngoài mức lương đó-cán bộ, nhân viên ngành điện cũng như cán bộ, nhân viên các ngành khác còn có những khoản thu nhập khác không phải là lương cơ bản. Còn những cán bộ lãnh đạo cấp cao của EVN thì khỏi phải nói. Theo nguồn tin từ thanh tra bộ Tài chính thì có những cán bộ lãnh đạo của EVN có mức lương, thu nhập đến 1 tỷ đồng, trên 1 tỷ đồng một năm mà cơ quan này phải lên tiếng nhắc nhở EVN về chuyện chi trả tiền lương trong một kết luận thanh tra được ban hành từ mấy tháng trước.
Với mức lương chi trả cho cán bộ, nhân viên đó, EVN được đưa vào giá thành sản xuất điện và giá điện lại chuẩn bị tăng: chưa rõ thời điểm tăng nhưng tăng trong tháng 12, nghĩa là năm nay EVN đã được tăng giá 2 lần. Với con số lỗ trên 10.162 tỷ đồng, cộng với các con số lỗ lũy kế của năm 2011, nếu EVN không được tăng giá thì tập đoàn này có nguy cơ lâm vào tình trạng có thể phá sản.
Tất nhiên, lương chỉ là một phần nhỏ trong số lỗ khổng lồ ấy, phần nhiều có lý do là điện chạy dầu-giá quá cao so với giá bán, có lý do lỗ do chênh lệch tỷ giá... Tuy nhiên, lý do về lương cộng thêm yếu tố sự điều hành yếu kém của lãnh đạo EVN, chắc chắn là điều khiến đa số người dân không thể hài lòng về việc điều chỉnh tăng giá điện trong thời gian tới.
Tuy nhiên, EVN không giống như Vinashin, EVN không thể ngừng hoạt động sản xuất, truyền tải điện dù chỉ là nửa giờ trên toàn quốc nên kiểu gì, EVN cũng sẽ được điều chỉnh giá điện để mỗi lần tăng giá điện, dù chỉ 500-700 đồng/kWh sẽ gỡ lại cho tập đoàn này hàng ngàn, hàng chục ngàn tỷ đồng-bởi vì gia đình nào cũng dùng đến điện, doanh nghiệp nào cũng dùng đến điện.
Phải trả tiền điện mà trong đó, có phần của mức lương mà ông Phạm Lê Thanh kêu "đau lòng" cho cán bộ, nhân viên của ông thì đại đa số khách hàng miễn cưỡng của ông cũng đau lòng gấp bội.