“Làm thế nào để kiếm thật nhiều tiền?” là câu hỏi ngày càng phổ biến ở trẻ em hiện nay. Với nhiều phụ huynh, đây không chỉ là một câu hỏi về tài chính, mà còn là thử thách trong cách định hướng tư duy sống cho con. Trả lời thế nào để con hiểu đúng về tiền, về giá trị bản thân và con đường tương lai, lại không biến tiền bạc thành mục tiêu duy nhất.
Thay vì đưa ra câu trả lời quen thuộc như “cứ học giỏi rồi sẽ kiếm được nhiều tiền”, chị Nguyễn Thị Hồng Liên, một phụ huynh sống tại Hà Nội và làm việc trong lĩnh vực giáo dục, đã chọn cách tiếp cận khác. Câu trả lời của chị không chỉ khiến con suy nghĩ sâu hơn, mà còn khiến nhiều cha mẹ phải nhìn lại cách mình đang dạy con về tiền bạc.
Đằng sau câu hỏi về tiền là câu hỏi về giá trị
Theo chị Liên, khi một đứa trẻ hỏi “làm sao để kiếm thật nhiều tiền”, điều đó không đơn thuần xuất phát từ ham muốn vật chất. Ẩn phía sau là những băn khoăn rất bản năng: Con cần làm gì để được xã hội công nhận? Con phải trở thành người như thế nào để có giá trị?
Nếu người lớn chỉ trả lời bằng thành tích học tập hay nghề nghiệp thu nhập cao, trẻ sẽ dễ hiểu rằng tiền là đích đến, còn mọi thứ khác chỉ là phương tiện. Điều này có thể khiến trẻ học vì áp lực, chọn nghề vì tiền, và dễ hụt hẫng khi thực tế không như mong đợi.
Bài học từ nền giáo dục Phần Lan
Trong một chuyến công tác tại Phần Lan, chị Liên từng đặt câu hỏi với các giáo viên địa phương về cách họ nuôi dưỡng tinh thần khởi nghiệp ở người trẻ. Câu trả lời khiến chị đặc biệt ấn tượng.
Ngay từ bậc mầm non, trẻ em Phần Lan đã thường xuyên được hỏi những câu như: xã hội đang gặp khó khăn gì, con người đang cần điều gì, và với những gì đang học, các con có thể làm gì để giải quyết những vấn đề đó. Câu hỏi này không chỉ xuất hiện trong một môn học cụ thể, mà xuyên suốt các hoạt động học tập và đời sống hằng ngày.
Khi trẻ hiểu rằng càng giải quyết được vấn đề lớn thì giá trị tạo ra càng cao, tư duy kiếm tiền sẽ hình thành một cách tự nhiên và lành mạnh.
Từ kiếm tiền sang tạo giá trị
Từ triết lý đó, chị Liên nhận ra rằng câu hỏi cốt lõi không phải là “làm sao để kiếm thật nhiều tiền”, mà là “mình có thể giải quyết vấn đề gì cho cuộc sống”. Tiền, trong cách nhìn này, chỉ là kết quả của việc tạo ra giá trị, chứ không phải mục tiêu cuối cùng.
Vì vậy, thay vì dạy con các công thức làm giàu hay kể về những người thành công, chị thường xuyên trò chuyện với con về ý nghĩa của nghề nghiệp. Con muốn làm nghề gì, nghề đó giúp ích cho ai, và con có thể đóng góp điều gì cho cộng đồng xung quanh.
Cho con chạm vào kinh doanh từ những việc nhỏ
Theo chị Liên, giai đoạn cấp 2 là thời điểm phù hợp để trẻ bắt đầu làm quen với tư duy kinh doanh ở quy mô nhỏ. Khi học lớp 7, con trai chị tập mua đồ secondhand có thương hiệu rồi bán lại. Từ hoạt động này, cậu bé hiểu được nguyên lý cơ bản của thương mại, biết quan sát nhu cầu thị trường và tính toán lợi nhuận.
Lên lớp 8 và 9, trong thời gian học online, con trai chị tận dụng niềm yêu thích game để viết code tự động nâng cấp tài khoản. Các tài khoản sau đó được bán với giá từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng. Không dừng lại ở đó, cậu bé còn rủ thêm bạn bè cùng tham gia, phân công công việc và tự đảm nhiệm vai trò điều phối.
Qua trải nghiệm này, con không chỉ kiếm được tiền, mà còn học cách làm việc nhóm, quản lý con người và chịu trách nhiệm với quyết định của mình.
Khi tiền trở thành công cụ tạo tác động xã hội
Bước sang cấp 3, con trai chị Liên tham gia nhiều dự án mang tính cộng đồng. Một trong số đó là dự án thiện nguyện bán bánh và quần áo để gây quỹ hỗ trợ bệnh nhân ung thư. Thông qua hoạt động này, con hiểu rằng tiền không chỉ để tiêu dùng cá nhân, mà còn có thể dùng để giúp đỡ người khác.
Ở tuổi 17, cậu bé đã có thể tự trang trải nhiều chi phí cá nhân từ việc dạy học, thực tập và tổ chức các lớp kỹ năng. Những trải nghiệm này giúp con chuẩn bị tâm thế vững vàng trước khi bước vào tuổi trưởng thành.
Cha mẹ là người đồng hành, không phải người kiểm soát
Bên cạnh trải nghiệm thực tế, chị Liên đặc biệt chú trọng việc xây dựng nền tảng tri thức cho con thông qua sách. Theo chị, sách không khiến trẻ giàu lên ngay lập tức, nhưng giúp trẻ hình thành tư duy tài chính tỉnh táo, biết phân biệt giữa giá trị thật và cám dỗ nhất thời.
Quan trọng hơn cả, vai trò của cha mẹ không phải là làm thay hay kiểm soát mọi bước đi, mà là tạo cơ hội, hỗ trợ khi cần và ghi nhận sự nỗ lực của con. Khi được tin tưởng, trẻ sẽ dám thử, dám sai và dám trưởng thành.
Câu trả lời của chị Liên cho câu hỏi “làm sao để kiếm thật nhiều tiền” vì thế không chỉ là một lời khuyên, mà là một cách nhìn khác về việc nuôi dạy con trong xã hội hiện đại, nơi giá trị cá nhân mới là nền tảng bền vững nhất cho thành công lâu dài.
Theo Đời sống & Pháp luật