40% người thiếu máu não thoáng qua sẽ đột quỵ

40% người thiếu máu não thoáng qua sẽ đột quỵ

Cơn thiếu máu não thoáng qua được xem là dấu hiệu cảnh báo quan trọng của đột quỵ. Khoảng 40% người từng thiếu máu não thoáng qua sẽ gặp phải một cơn đột quỵ, theo thông tin từ Hiệp hội Đột quỵ Mỹ.

Phó giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Thi Hùng, Phó chủ tịch Hội thần kinh học TP HCM cho biết: “Thiếu máu não thoáng qua được xem là cơn tai biến mạch máu não hồi phục nhanh, thời gian hồi phục từ vài phút đến vài giờ, tối đa là một ngày và không để lại dấu hiệu yếu liệt”.

Thiếu máu não là tình trạng lưu lượng máu lên não giảm nên không cung cấp đủ oxy và dưỡng chất cần thiết cho một số vùng của não. Nguyên nhân là mạch máu bị xơ cứng, lòng mạch hẹp lại hoặc do bệnh lý từ tim làm huyết khối di chuyển lên não, gây tắc hẹp mạch máu não. Những trường hợp tắc nghẽn này rất dễ xảy ra vì hệ thống mạch máu não phần lớn là mạch máu tận, rất nhỏ và dễ bị tổn thương.

Theo ghi nhận của y khoa thế giới, thiếu máu não mãn tính thường phổ biến sau tuổi 55 nhưng xuất hiện sớm ở những người trẻ có các yếu tố nguy cơ như xơ vữa mạch máu, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, sống và làm việc trong môi trường nhiều căng thẳng, ô nhiễm… Tùy vào mức độ thiếu máu và chức năng của các tế bào não mà mạch máu đó nuôi dưỡng, cơ thể sẽ gặp phải những triệu chứng khác nhau như yếu liệt tay chân, méo miệng, khó nói, nói đớ, tê nửa người, choáng váng, hoa mắt, chóng mặt… Ngoài ra, còn có một số triệu chứng khác như giảm khả năng tập trung, các “trục trặc” về trí nhớ cho đến những triệu chứng nghiêm trọng như rối loạn nhận biết, mất trí nhớ kiểu như Alzheimer…

Khi có dấu hiệu của cơn thiếu máu não thoáng qua, cần đặt bệnh nhân nằm nghiêng như tư thế người trong hình minh họa và gọi cấp cứu.

Sau hơn một tháng kể từ cơn thoáng thiếu máu não của mình, chị Nguyễn Thị Hồng (34 tuổi, quận 5, TP HCM) vẫn còn lo sợ. Chị cho biết: “Tôi đang dừng đợi đèn xanh ở ngã tư thì choáng váng, bủn rủn chân tay, tê nửa người và ngã khỏi xe máy. Được đưa vào bệnh viện, bác sĩ chẩn đoán tôi gặp cơn thiếu máu não thoáng qua. Không bị di chứng gì nhưng tôi rất sợ vì nghe nói nguy cơ đột quỵ sau đó rất cao”.

Nhập viện sau khi bị méo miệng, mất khả năng nói gần 6 tiếng đồng hồ, anh Lê Quốc Trọng (46 tuổi, quận Bình Chánh, TP HCM) được chẩn đoán là thiếu máu não thoáng qua. Đây không phải lần đầu tiên anh Trọng gặp phải những dấu hiệu này. Anh chia sẻ: “Trước đây đã có lúc tôi bị méo miệng và ú ớ trong vòng vài phút, cứ nghĩ trúng gió nên không đi khám. Lần này mọi người xoa dầu cạo gió một hồi mà vẫn không khỏi mới đưa vào bệnh viện”.

Thiếu máu não thoáng qua xuất hiện khá phổ biến, nhưng không phải ai cũng ý thức được tầm nghiêm trọng của tình trạng này. Nhiều người thiếu máu não thoáng qua, sau một hai lần không thấy có hậu quả nghiêm trọng thì dễ đâm ra coi thường, không chịu theo dõi, tầm soát các yếu tố nguy cơ. Đến khi bị tai biến thật sự thì đã trễ.

Về cơ chế gây bệnh, theo phó giáo sư Hùng, các tổn thương thường bắt đầu từ thành mạch - nơi gốc tự do sản sinh ra rất nhiều trong quá trình chuyển hóa liên tục tại lớp nội mạc. Với đặc tính kém ổn định, gốc tự do cướp electron từ các nguyên tử xung quanh, gây tổn thương cấu trúc tế bào thành mạch, dẫn đến hình thành và phát triển các mảng xơ vữa, huyết khối cản trở sự lưu thông máu. Nếu vị trí tắc nghẽn được khơi thông ngay, người bệnh có thể phục hồi sau vài phút, nhưng nếu kéo dài thì sẽ dẫn đến tai biến.

Ngoài ra, tình trạng giảm lưu lượng máu đến não cũng làm tổn thương cấu trúc hoặc gây chết tế bào thần kinh não, từ đó làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ với các bệnh lý như giảm trí nhớ, hay quên, Alzheimer... Một nghiên cứu của các nhà khoa học tại Hà Lan cho thấy nhóm bệnh nhân lớn tuổi bị sa sút trí tuệ có lưu lượng máu lên não thấp hơn nhiều so với nhóm cùng độ tuổi có chức năng não bình thường và nhóm trẻ tuổi.

Về lý thuyết, chỉ sau 4 hoặc 5 phút không nhận được oxy và dưỡng chất là tế bào não đã bị hủy hoại không phục hồi lại được. Ở các cơn thiếu máu não và tai biến, khi một mạch máu bị tắc nghẽn thì các mạch máu xung quanh có thể “chi viện” nhưng thời gian chịu đựng không quá lâu. Vì vậy, việc xử lý, thăm khám và điều trị giải quyết cục máu đông chỉ mang lại hiệu quả tốt nhất trong 3-4 giờ đầu.

Khi gặp phải các dấu hiệu như choáng váng đi kèm với yếu liệt một bên, rối loạn cảm giác, méo mặt, nói khó… cần nghĩ ngay đến cơn thiếu máu não thoáng qua, thậm chí là nhồi máu não. Việc cần kíp nhất là ngay lập tức đưa người bệnh đến cơ sở y tế có đủ trang thiết bị thăm khám, làm xét nghiệm để xác định chẩn đoán tai biến mạch máu não, tầm soát yếu tố nguy cơ và có biện pháp điều trị phù hợp.

PGS Hùng khuyên: “Muốn giảm nguy cơ thiếu máu não cũng như các bệnh lý mạch máu não khác, mỗi người cần có chiến lược phòng bệnh cho mình ngay từ sớm". Theo đó, cần duy trì chế độ ăn uống và vận động khoa học, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý để tránh căng thẳng. Kiểm soát các yếu tố nguy cơ như: điều trị tốt cao huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, loạn nhịp tim… Bên cạnh đó, nên tăng cường các chất chống gốc tự do trong khẩu phần ăn hoặc sử dụng các dạng bổ sung khác để ngăn chặn quá trình tổn thương thành mạch máu.

Các hoạt chất sinh học Anthocyanin, Pterostilbene (có trong OTIV) được tinh chiết từ Blueberry giúp chống gốc tự do, bảo vệ tế bào thần kinh và mạch máu não.

Những năm gần đây, y học hiện đại chú ý đến việc sử dụng Blueberry - một loại quả có nguồn gốc từ Bắc Mỹ - để chống gốc tự do, bảo vệ thành mạch máu và tế bào thần kinh não. Nhóm các hoạt chất sinh học chống gốc tự do trong Blueberry như anthocyanin, pterostilbene làm tăng tổng hợp các men cần thiết để trung hòa các gốc tự do gây hại mạch máu, đồng thời giúp hạn chế quá trình hình thành xơ vữa mạch máu và huyết khối, giảm nguy cơ thiếu máu não.

Blueberry còn giúp bảo vệ các tế bào thần kinh não trước sự tấn công của gốc tự do, hỗ trợ hiệu quả cho các hoạt động của não bộ và giảm nguy cơ thoái hóa thần kinh.

Link :http://giadinh.vnexpress.net/tin-tuc/song-khoe/nhip-song/40-nguoi-thieu-mau-nao-thoang-qua-se-dot-quy-2745546.html