“Việc dạy dỗ con không phải là một sự thử nghiệm”

PN - Đó là sự chia sẻ của GS David Pickus (ảnh) đến từ Đại học Barret Honnors (Mỹ) với các phụ huynh Việt Nam về phương pháp dạy con của Amy Chua (thường gọi là Mẹ Hổ) trong sách Khúc chiến ca của Mẹ Hổ, khi cuốn sách đang gây xôn xao khắp thế giới này ra mắt bản tiếng Việt.

* Không xem tivi, chơi điện tử; không được đạt điểm số dưới A; không chơi nhạc cụ nào khác ngoài violin hay piano..., đó là phương pháp hà khắc mà bà mẹ Amy Chua đã áp dụng với hai cô con gái của mình. Phương pháp ấy đã mang đến nhiều luồng ý kiến trái chiều: có người hoàn toàn ủng hộ, nhưng có người lại cực lực phản đối, thậm chí gọi bà là “yêu quái” hay “kẻ ngược đãi con”…, quan điểm của giáo sư ra sao?

GS David Pickus: Thực tế, Chua không chỉ đúng với việc cho rằng những người trẻ tuổi có tài phải đối mặt với những cuộc cạnh tranh khốc liệt, mà bà còn đúng trong việc chỉ ra rằng, con trẻ sẽ trở nên yếu kém nếu không được dạy về sự khác biệt giữa chất lượng công việc bình thường và chất lượng công việc xuất sắc. Bà luôn hướng con phải kiên trì, chăm chỉ thì mới đạt được thành quả.

Tuy nhiên, tôi cũng không đồng tình khi Chua cho rằng thành công đi liền địa vị và thanh thế xã hội, và nếu không thành công thì có nghĩa là hoàn toàn thất bại. Quan điểm này rất có hại cho sự phát triển của trẻ, vì trẻ sẽ chỉ chăm chăm nhắm đến mục đích. Hơn nữa, chúng ta cũng biết có rất nhiều người tài giỏi trong xã hội, song không phải ai cũng có được địa vị và thanh thế tương xứng. Ở khía cạnh này, nếu dạy con theo cách của Chua, thì đứa trẻ chắc chắn sẽ thật khó hạnh phúc khi không được xã hội tưởng thưởng xứng đáng; chưa nói đến chuyện nó sẽ khó có thể đứng vững, độc lập được khi điều đó xảy ra. Là tôi, nếu có con, tôi sẽ không ép buộc nó như Chua.

* Nhiều người Mỹ nói rằng: nếu là Mẹ Hổ, sẽ không có chuyện cho con bỏ Trường Đại học Havard danh giá, đồng nghĩa với việc sẽ không thể có một Microsoft hay một Facebook nổi tiếng toàn cầu. Như ông đã nói, đây chính là cách mà phụ huynh châu Âu muốn con cái mình tự do phát triển. Tuy nhiên, tỷ lệ thành công của phương pháp này liệu có cao, vì không phải ai cũng có đủ tố chất như Bill Gates hay Mark Zuckerberg?

- Đúng thế, người phương Tây luôn khuyến khích con cái tự do sáng tạo, lựa chọn con đường riêng, điển hình là trường hợp của Bill Gates hay Mark Zuckerberg. Tất nhiên, các trường hợp thành công như vậy không nhiều, bởi những người xuất chúng luôn luôn hiếm có ở bất cứ thời đại hay vùng đất nào.

Tuy vậy, nếu bạn đã từng đọc một cuốn sách best-seller tại Mỹ có tên Outliers (Bản dịch tại Việt Nam có tựa đề

Những người xuất chúng), bạn sẽ thấy rằng, bên cạnh nhiều yếu tố khác, tất cả những người xuất chúng bao gồm Bill Gates và Mark Zuckerberg đều phải khổ luyện mới đạt được thành công như thế. Amy Chua đã rất đúng khi dạy cho các con của mình điều này.

* Đây là lần thứ ba giáo sư có mặt tại Việt Nam để luận bàn về vấn đề giáo dục. Giáo sư cảm nhận ra sao về môi trường và phương pháp giáo dục trẻ ở Việt Nam hiện nay?

- Ngay từ lần đầu tiên đặt chân đến Việt Nam, tôi đã biết người Việt Nam nói chung rất chú trọng đến giáo dục. Phụ huynh người Việt ở các thành phố lớn sẵn sàng hy sinh và đầu tư cho việc học của con cái. Bên cạnh những người áp dụng phương pháp giáo dục ép buộc, nhiều phụ huynh để con tự do phát triển như ở phương Tây, song cũng có không ít người phân vân không biết dạy con theo cách nào. Tôi nhận được khá nhiều yêu cầu nhờ chỉ dẫn phương pháp dạy con cho họ.

* Và ông thường cho họ lời khuyên như thế nào? Theo ông, khi dạy trẻ thì chúng ta nên ép buộc hay để trẻ tự do lựa chọn?

- Việc dạy dỗ con không phải là một sự thử nghiệm, và chỉ có thể biết được kết quả khi đến cuối chặng đường. Điều quan trọng không phải việc cha mẹ nên dễ dàng hay khắt khe, mà giúp trẻ học được những điều cần cho chúng. Đó là: phải cố gắng mới đạt được những gì có giá trị, phải biết tin tưởng vào năng lực và sức mạnh của bản thân để có thể đạt được thành công. Đồng thời phải biết sống độc lập, không sợ hãi, có sự kiêu hãnh về chính mình.

* Hiện nay, ở Việt Nam, căn bệnh tự kỷ của trẻ em có dấu hiệu tăng mạnh, liệu rằng, việc hà khắc ép buộc con cái học và làm theo ý muốn của mình, đưa ra áp lực quá cao có làm gia tăng tình trạng trên?

- Mỗi đứa trẻ là một cá thể rất riêng biệt, vì vậy các bậc phụ huynh cần suy nghĩ rất kỹ khi áp dụng một phương pháp giáo dục cho con mình. Vì nó có thể sẽ dẫn đến tình trạng như bạn nói.

Tôi cũng khuyên những ai chưa đọc hết cuốn sách Khúc chiến ca của Mẹ Hổ thì đừng vội gán cho phương pháp dạy con của Mẹ Hổ hoàn toàn là sự ép buộc khắc nghiệt của người châu Á. Bởi trước sự phản kháng của cô con gái thứ hai, cuối cùng chính Amy Chua cũng đã phải điều chỉnh phương pháp dạy con của mình.

10 nguyên tắc dạy con của Mẹ Hổ:

1. Cấm qua đêm ở nơi không phải nhà mình;

2. Cấm xem phim;

3. Cấm tham gia biểu diễn văn nghệ ở nhà trường;

4. Không được oán trách vì điều cấm ấy;

5. Cấm xem truyền hình hoặc chơi game máy tính;

6. Không được tự chọn hoạt động ngoại khóa (mà do mẹ chọn);

7. Điểm sát hạch, điểm thi tất cả các môn học phải đạt mức A (tức mức cao nhất);

8. Trừ môn thể dục và sân khấu ra, thành tích học tất cả các môn khác đều phải nhất lớp;

9. Trừ dương cầm và vĩ cầm ra, không được chơi bất cứ nhạc cụ nào khác;

10. Phải học dương cầm và vĩ cầm.

Huyền Anh (thực hiện)

http://www.phunuonline.com.vn/honnhan-giadinh/2011/Pages/viec-day-do-con-khong-phai-la-mot-su-thu-nghiem.aspx