(TNO) Tiến quân ca khi trở thành Quốc ca là đã trở thành tinh thần dân tộc, không thể xem đó là một loại hàng hóa để tính toán thu phí. Làm như vậy mất đi ý nghĩa thiêng liêng của Quốc ca.Đó là một trong những ý kiến của các luật sư (LS) liên quan tới việc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) yêu cầu thu phí tác quyền bài Tiến quân ca của cố nhạc sĩ Văn Cao. Theo đó, việc sử dụng Tiến quân ca trong một chương trình biểu diễn dù sử dụng tác quyền với mục đích thương mại cũng phải xem xét nhiều yếu tố mới quyết định được có thu phí hay không.


Thu phí là trái với tâm nguyện cố nhạc sĩ Văn Cao và vợ


Bài hát Tiến quân ca đã trở thành Quốc ca của Việt Nam từ năm 1946 cho đến nay. Theo thông tin từ VCPMC, trung tâm thu phí tác quyền ca khúc Tiến quân ca, hay còn là Quốc ca của Việt Nam khi ca khúc được trình diễn tại các chương trình nghệ thuật (mang tính thương mại) đều phải thu phí bản quyền. Nếu cử hành bài Tiến quân ca theo theo nghi lễ bình thường thì không thu tiền.


Trao đổi với Thanh Niên Online, LS Nguyễn Thị Nhân Hậu (Đoàn LS TP.HCM), Tổng giám đốc Công ty Sở hữu trí tuệ S&O tại Việt Nam cho rằng việc thu tiền bản quyền phải xác định rõ: thu để làm gì, thu cho ai, bảo vệ quyền lợi cho ai, có mục đích cá nhân hay không, nếu sử dụng vào bất kỳ mục đích nào cho cá nhân, tổ chức nào cũng đều không đúng quy định pháp luật.


Việc đề xuất trả tiền bản quyền là không hợp lý bởi theo quy định tại Điều 25 Luật Sở hữu trí tuệ, các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao bao gồm: Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận hoặc minh họa trong tác phẩm; trích dẫn tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để viết báo, dùng trong ấn phẩm định kỳ, trong chương trình phát thanh, truyền hình, phim tài liệu; biểu diễn tác phẩm sân khấu, loại hình biểu diễn nghệ thuật khác trong các buổi sinh hoạt văn hóa, tuyên truyền cổ động không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào...






6.000 thanh niên cùng hát Quốc ca trong Ngày hội thanh niên Bình Định chào mừng 84 năm thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh - Ảnh: Thanh Tuyền



“Khi luật đã quy định rõ như thế thì dù sử dụng tác phẩm Tiến quân ca vào mục đích thương mại, cũng phải xem xét nhiều yếu tố khác mới có thể thu phí như: tính chất thương mại như thế nào trong khi bài hát đã mang tính chất của công chúng, toàn Đảng, toàn dân; ý nguyện của cố nhạc sĩ Văn Cao, mong muốn của gia đình cố nhạc sĩ có muốn thu phí hay không; thu tiền vào mục đích gì vì bài hát của công chúng thì không thể thu tiền cho cá nhân hoặc sử dụng vào mục đích cá nhân?”, LS Hậu phân tích.


Cũng theo LS Hậu, bà Nghiêm Thúy Băng, vợ cố nhạc sĩ Văn Cao đã có đơn hiến tặng tác phẩm này cho công chúng, Đảng, Quốc hội, Nhà nước. Trong đơn nêu rõ: “Quốc ca không của riêng cố nhạc sĩ nên tôi xin hiến tặng Nhà nước, Quốc hội. Đây không đơn thuần là một ca khúc âm nhạc nên gia đình chúng tôi không thể trao tặng Bộ VH-TT-DL mà chúng tôi muốn trao tặng cho Quốc hội. Vì Quốc hội đã là cơ quan chính thức chọn Tiến quân ca thành Quốc ca Việt Nam năm 1946”. Vì vậy, nếu thu bản quyền tác phẩm này là trái với tâm nguyện của cố nhạc sĩ cũng như vợ cố nhạc sĩ.


Ngoài ra, tác phẩm Tiến quân ca là tác phẩm của công chúng và được Nhà nước, công chúng thừa nhận, do đó việc thu phí là không hợp lý. Quốc ca là tinh thần dân tộc không thể xem đó là một loại hàng hóa để tính toán thu phí trong từng chương trình là bao nhiêu, làm như vậy mất đi ý nghĩa thiêng liêng của Quốc ca.


LS Nguyễn Văn Bun (thuộc Đoàn LS TP.HCM) cũng cho rằng trong Khoản 3, Điều 13 của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội Việt Nam 2013 quy định, Quốc ca nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhạc và lời của bài Tiến quân ca. Khi Hiến pháp đã quy định cụ thể như vậy thì không thể thu bản quyền, bởi vì bản nhạc đã trở thành tác phẩm chung của toàn dân tộc, tác phẩm được xem là tài sản của quốc gia.