Có một điều khá kỳ lạ là thường ngày chúng ta thường tỏ ra rất lịch sự, niềm nở với những mối quan hệ xã hội, với những người xung quanh mà có khi chúng ta chỉ gặp một lần trong đời. Nhưng với những người thân, với gia đình, với vợ con – những người sống với ta cả đời thì ta lại nói năng suồng sã, thậm chí là nói thô tục, thiếu tôn trọng nhau.



Trong đời sống vợ chồng, có một điều tưởng chừng như nhỏ nhặt nhưng thật ra lại rất quan trọng, và có ảnh hưởng không nhỏ đến hạnh phúc gia đình, đó chính là cách xưng hô giữa vợ chồng với nhau. Khi còn yêu nhau, các cặp đôi luôn gọi nhau bằng những từ ngữ ngọt ngào nhất. Phổ biến và gần gũi nhất là “anh-em”, hoặc có người thì xưng bằng tên, có người lại gọi yêu nhau bằng những biệt danh riêng chỉ hai người mới hiểu. Song khi đã thành vợ, thành chồng thì các xưng hô lại có nhiều thay đổi, phụ thuộc vào tuổi tác của hai vợ chồng, vào tình trạng và từng giai đoạn khác nhau của cuộc hôn nhân. Lúc bình thường thì anh – em, chồng – vợ, ông xã – bà xã. Có nhà thì gọi chồng/vợ của mình là bố nó, mẹ nó, tôi - ông/bà, tôi - mình. Lúc vui vẻ mặn nồng thì “chồng iu – vợ iu - xã iu. Nhưng đến lúc chén bát xô nhau, “cơm không lành, canh không ngọt” thì lại tôi – cô , tôi- anh, hay tệ hơn nữa là “mày tao, tao mày”.



Trước hết phải khẳng định rằng, cách vợ chồng xưng hô với nhau có sự ảnh hưởng nhất định đến tình cảm của hai người. Xưng hô chính là cách thể hiện tình cảm, sự tôn trọng với vợ hoặc chồng. Không chỉ bản thân người trong cuộc nhận ra mà cả người ngoài cũng có thể đánh giá được mức độ hạnh phúc của gia đình thông qua cách xưng hô.



Có bà vợ nào lại cảm thấy không buồn khi người chồng của mình gọi mình là con này con nọ? Có người đàn ông nào chấp nhận được người vợ hiền dịu trong một lúc nóng giận lại gào lên xưng mày, xưng tao. Người xưa có câu “giận quá mất khôn” là vậy, lời nói thì không mất tiền mua, nhưng những khi nóng giận, không kiềm chế được bản thân thì người ta thường thốt ra những lời nói khó nghe, có tính sát thương cao với người nghe. Những lúc đấy, không ai còn nhận ra người chồng mẫu mực hay người vợ dịu hiền thường ngày nữa.


Và lúc gây chiến xong, dù có làm hòa được thì tình cảm vợ chồng cũng không được như trước, cứ có cảm giác như có cái gì đó ngăn cách ở giữa, người ta luôn bị ám ảnh bởi những lời nói khó nghe, bởi cách xưng hô thiếu tôn trọng.



Không những ở cách xưng hô suồng sã, thô tục mà còn ở kiểu nói trống không. Ví dụ như đoạn đối thoại sau giữa một cặp vợ chồng:


- Lấy giùm cái khăn đi?


- Anh nói ai vậy? ai lấy khăn cho ai


- Nhà có hai vợ chồng, không nói em thì nói ai?


- Thế anh không xưng hô cho đàng hoàng được à, tiết kiệm cả một tiếng “anh”, tiếng “em” như thế thì có giàu thêm được không?


Không những chỉ là cách xưng hô ở trước mặt nhau mà cách xưng hô nói về vợ chồng của mình trước mặt người khác cũng là một văn hóa cần phải học. Khi một người đàn ông kể với bạn về vợ của mình rằng “Con vợ em nó không biết ghen đâu bác ạ”. Nếu người vợ nghe được người chồng nói về mình như thế thì sẽ có cảm giác như thế nào? Còn người nghe, khi nghe người chồng nói về vợ của anh ta như thế thì họ sẽ nghĩ rằng “Chắc cô vợ này không ra gì nên chồng mới nói thế” hay “vợ mình mà ông này gọi là “nó”, là “con này” thì chắc cũng ông ấy cũng không coi trọng người khác”, rồi thì “chắc vợ chồng nhà này không hạnh phúc nên mới nói về nhau như thế”.



Vậy mới nói chỉ một từ xưng hô mà có thể đánh giá được nhân phẩm của cả một con người và hạnh phúc của cả một gia đình.



Không những thể hiện sự tôn trọng và tình cảm giữa hai vợ chồng mà cách xưng hô còn là bài học cho con cái nhìn vào. Thử hỏi nếu suốt ngày nghe bố mẹ gọi nhau là “mày - tao”, “ông - bà” thì con cái sẽ nghĩ như thế nào về bố mẹ mình? Nếu con còn nhỏ thì còn đỡ, nhưng nếu con cái đã lớn, đã hiểu chuyện, nhận thức được vấn đề thì cách bố mẹ xưng hô thiếu tôn trọng nhau sẽ ảnh hưởng đến nhận thức và sự hình thành nhân cách của con trẻ.



Đời sống vợ chồng có khuynh hướng bị bào mòn theo thời gian, nếu như bạn không biết cách điều chỉnh nó. Một trong những điều cần thiết để “giữ lửa” cho mối quan hệ này, đó là cư xử làm sao cho tình cảm vợ chồng lúc nào cũng “tương kính như tân”. Và cách vợ chồng xưng hô với nhau chính là điều cơ bản, then chốt nhất để giữ gìn tình cảm, hạnh phúc gia đình.


***