Chia sẻ những ý tưởng, kinh nghiệm thay đổi phương pháp giảng dạy


Tôi cũng không lên diễn đàn thường xuyên nhưng đọc được những bài viết "chia sẻ kinh nghiệm sau những buổi dạy "của mọi người tôi cũng cảm thấy rất vui vì thấy mọi người rất tâm huyết với giáo dục.


Tôi cũng muốn mở ra topic này để mọi người chia sẻ những kinh nghiệm hay những ý tưởng sáng tạo mới trong giảng dạy.


Không dám nhận mình là có nhiều kinh nghiệm, cũng chưa hẳn những gì tôi làm là sáng tạo nhưng tôi cũng xin kể lại 1 vài kỉ niệm vui với cùng chia sẻ với mọi người coi như là mở đầu cho topic này.


Kỉ niệm đi dạy


Hồi đó tôi đi dạy 1 lớp 10. Thầy giáo cũ của tôi có con gái học chuyên Anh Ams. Nên thầy có tổ chức một nhóm và nhò tôi đến dạy. Thầy cũng là người thầy rất đáng kính trọng. Tôi rất biết ơn thầy vì thầy cũng đã giúp đỡ tôi rất nhiều. Tôi đã nhận lời ngay. Và đây cũng là lớp mà tôi đã có nhiều kỉ niệm nhất.


Buổi đầu tiên tôi dạy hình học tôi dạy giới thiệu về Vector. Cá nhân tôi thì luôn muốn cố gắng sáng tạo để làm sao dạy cho các em thấy hứng thú. Thế nên tôi quyết định thử dạy các em theo "kiểu mới". Lý thuyết thì cũng không gì khác SGK. Nhưng tôi thay đổi cách tiếp cận vấn đề. SGK viết đưa ra định nghĩa và nói nó là Vector. Còn tôi thì mong muốn các em chưa đọc SGK vội mà sẽ tự tay mình vẽ ra vector. Thế là tôi bảo các em:"Cả lớp lấy giấy nháp ra , chúng ta chơi trò chơi vẽ hình. Bây giờ các em thử dùng đường thẳng vẽ cho thầy 1 con đường." (Cả lớp có vẻ rất ngạc nhiên vì không hiểu sao lại phải làm như vậy)


Thật đơn giản với 2 đường thẳng song song các em vẽ ngay ra con đường.


"Tiếp theo, chỉ với đường thẳng, đoạn thẳng, điểm các em thử vẽ mô phỏng 1 chiếc oto đi từ A đến B xem nào"


Nhóm 1: Có em thì nối luôn 1 đoạn thẳng AB.


Nhóm 2: Có vài em vẽ luôn 1 điểm rồi dùng mũi tên nối từ A đến B.


Nhóm 3: Có vài em thì kêu là không vẽ được thầy ạ.


Tôi đưa ra nhận xét: Nhóm 1: các em chỉ vẽ thế thì sao mô phỏng được chuyển động từ A đến B hay ngược lại từ B đến A.


Nhóm 2: Các em đã vi phạm luật chơi. Thầy nói là chỉ dùng các điểm, đoạn thẳng, đường thẳng chứ có cho dùng mũi tên đâu.


Nhóm 3: Các em nhận xét đúng. Với những gì đã cho thì khó mà mô phỏng được.


Các em thấy đấy. Toán học ra đời theo nhu cầu của con người. Cuộc sống của chúng ta cần gì ở toán học thì toán học lại sinh ra cái đó để phục vụ.


Các em cần mô phỏng, vẽ hình chuyển động thì phải dùng mũi tên mới chỉ ra được chiều chuyển động. Và nhóm 2 đã vô tình vẽ ra 1 thứ mà người ta gọi là Vector đấy. Các em đã tự cảm thấy cần có mũi tên và đã tự vẽ thêm vào.


Thật may là có nhóm 2 nếu không chắc tôi cũng không dễ dàng thành công việc để các em tự cảm nhận việc toán học phục vụ vào nhu cầu của con người.:Laughing: Các em tự cảm thấy thiếu các em đã tự đưa ra nó để giải quyết nhu cầu của mình.


Đến phần cộng vector: tôi cũng không đưa ra luôn quy tắc. Tôi chỉ đặt câu hỏi: Giả sử các em đi từ nhà đến trường nhưng tạt qua quán chè thì cuối cùng em vẫn cứ là từ nhà đến trường đúng không?


Và tôi mô phỏng bằng hình vẽ bẳng 2 vector vả hỏi theo các em: "2 vector này cộng lại ra vector nào?"


Các em lập tức tự nhận ra quy tắc cộng vector.


Đến phần trừ vector: Tôi cũng không đưa ra luôn quy tắc trong SGK để các em chấp nhận.


Mà đặt câu hỏi: Các em vừa đc biết vector đối, và cũng đã học phép trừ là cộng với số đối.


Vậy giờ thầy sẽ vẽ ra 2 vector, 5 bạn lên bảng tự thử vẽ vector A trừ Vector B xem nào.


:Laughing: 5 em lên gần như mỗi em 1 kiểu. Có bài vẽ mà cả lớp phải phì cười vì không hiểu sao bạn lại nghĩ ra kiểu vẽ sáng tạo như vậy. Cũng có 2 em vẽ đúng. Và rồi tôi phân tích lại từng bài vẽ.


Có thể dạy thế này thì cũng hơi mất thời gian hơn là việc đưa ra luôn các định nghĩa và quy tắc để các em chấp nhận. Nhưng bù lại tôi thích thử cho các em cảm giác được tự mình khám phá. Tự mình nhìn ra quy tắc. Không khí lớp học cũng vui vẻ.


Thay vì thầy giáo phải solo 1 mình thì giờ cố gắng để các trò tự phát huy.


Tôi cũng muốn rèn luyện thêm cho các em khả năng tự nghiên cứu. Thế nên buổi học lý thuyết nào cũng bắt các em mang SGK để thầy hướng dẫn cách tự đọc, chỗ nào khó hiểu hay trong sách chưa có thì thầy nói thêm . Các em sau khoảng 1 tháng cũng quen với việc đọc sách và nhận xét rằng cũng không quá khó để tự mình đọc SGK. Nếu chẳng may các em có ốm nghỉ học 1,2 tuần chắc cũng sẽ không khó khăn lắm khi phải đuổi kịp bài các bạn.


Hôm nào đầu giờ cũng có kiểm tra 5-10 phút. Các em phải đọc trước bài SGK ở nhà và đến lớp làm 1 vài bài đc chọn ngẫu nhiên.


Có nhiều hôm kiểm tra bất chợt, tôi cho kiểm tra 60 phút. Trong đó các em sẽ phải làm các bài tập trong SGK mà chưa được giảng dạy. Các em được phép sử dụng SGK tự nghiên cứu 25 phút rồi làm 4 bài trong SGK trong 20 phút còn lại. Kết quả là không ai dưới 8. SGK có 5 phần thì chỉ có 1 phần là hơi khó hiểu 1 chút làm 1 số em lúng túng chưa nắm được.


Rồi 3 tháng các em phải chọn nhóm 3-4 người chuẩn bị về 1 đề tài được phân công. Tôi nói vui là coi như các em tập viết sách. Tài liệu cũng sẽ có tác giả là tên các em. Cũng phải có lời nói đầu, hướng dẫn sử dụng sách, mục lục, các tài liệu mà các em đã dùng để tham khảo. Tôi cũng nhấn mạnh việc các em phải chú ý đến vấn đề bản quyền. Trích bài nào từ tại liệu nào thì phải ghi rõ.


Các em có thể dùng internet, sách tham khảo, kiến thức đã có,v..v… Cũng sẽ phải chia dạng bài..v..v… Tôi muốn các em rèn luyện thêm khả năng thu thập thông tin. Trong thời gian chuẩn bị cần hỏi gì thì gặp thầy cuối giờ.


Rồi sau 3 tháng chuẩn bị mỗi nhóm sẽ có 20 phút để thuyết trình về phần mình đã chuẩn bị. Thầy và các bạn sẽ đặt câu hỏi để biết rằng các em không chỉ đi copy tài liệu.


Cũng có nhiều em rất lúng túng về diễn đạt nhưng cũng có những em tỏ ra rất có năng khiếu.


Qua đó mới thấy, học sinh VN mình kĩ năng cũng chưa được tốt. Những dịp như thế này cũng giúp các em rèn luyện thêm tính tự tin, kĩ năng thuyết trình và củng cố kiến thức. Và cuối cùng nhóm nào xuất sắc sẽ được nhận 1 phần quà.


Với cách dạy đó : phần kiến thức SGK các em gần như được tự học, còn phần chuyên đề nâng cao thì được thầy giảng cho. Nó cũng không tốn quá nhiều thời gian. Kết quả điểm trên lớp cũng rất tốt. Nhưng tôi cũng ko quan trọng việc đó lắm. Chỉ là nếu như mình mình thay đổi phương pháp giảng dạy mà các em trên lớp bị điểm kém thì rõ ràng là không ổn lắm.


Một phần là vì lớp học toàn các em học sinh học khá, sức học cũng khá nên tôi cũng không quá khó khăn để làm như vậy.


Có thể cách dạy của tôi cũng chưa phù hợp được hết với tất cả đối tượng học sinh. Nhưng với lớp học đó tôi đã thiết kế theo cách mà tôi muốn thay đổi.


Kỉ niệm giữa thầy trò trong lớp:


Tôi không thích nhiều lớp học mà khoảng cách giữa thầy và trò quá lớn. Đặc biệt là các lớp nhỏ mẫu giáo và tiểu học, việc các em nghe lời các thầy cô giáo là hầu như vì sợ các thầy cô. Thậm chí thầy cô giáo gần như thành hình tượng có thể đem ra để dọa được các em. Nhưng cũng có những thầy cô mà các em học sinh cảm thấy yêu mến thực sự.


Tôi cũng rất vui vì phần nào lớp học này cũng phần nào được như tôi mong muốn. Tôi muốn quan hệ của thầy trò phải thân thiện.


Ở lớp học đó,tối về học sinh còn được chat chit với thầy. Mà chả hiểu sao hỏi bài thì ít mà hỏi tư vấn tình yêu thì nhiều =)). Nhiều câu khó tôi còn phải đi hỏi rồi mới trả lời được =)). Rồi có em còn viết một entry riêng về tôi. Lại còn dám viết trêu thầy là:”nếu lần sau em có lỡ dùng điện thoài trong lớp thì thầy cũng đừng nhắc nhé”. Bây giờ học sinh mới lớp 10 đã dùng đt ầm ầm rồi, khác hẳn ngày trước.


Rồi có một học sinh tôi làm tôi rất ấn tượng. Em học CNN. Cứ lần nào tắc đường là lại nhắn tin cho thầy báo là đường này đang tắc lắm thầy ạ. Thầy đi đường khác cho khỏi tắc ạ. Sinh nhật tặng cho tôi 1 quyển sách. Mà nói thật là tôi cũng vẫn cất trên tủ chưa có thời gian đọc nó.


Bọn con trai thì toàn rủ thầy đi đá bóng. Lại còn hỏi rủ thầy chơi game... Game này hay lắm thầy ạ:Laughing:


Sinh nhật các em cũng đem bánh gato đến lớp tổ chức. Đó cũng là điều tôi thấy rất thích, vì tuy chỉ là lớp học thêm mà các em cũng quý các bạn đến vậy. Hồi đầu tôi còn sợ các em sẽ ít thân nhau vì dù gì cũng chỉ là đi học thêm. Thậm chí thời gian đầu tôi còn bắt các em đổi chỗ liên tục, các em nào điểm kém nhất là phải ngồi bàn đầu. Để các em nhanh chóng quen hết các bạn trong lớp.


8-3 tôi mua sẵn thiếp , mỗi bạn trai phải viết vào 1 thiếp chúc mừng để các bạn nữ chọn ngẫu nhiên. Nhưng nhìn chung các học sinh của chúng ta nhiều em vẫn còn nhút nhát. Lớp 10 rồi mà đến muộn hết chỗ ngồi, phải ngồi cạnh 1 bạn gái thôi cũng thấy cái gì đó là ghê gớm lắm. Tôi thì muốn các em thân thiện hơn, mạnh dạn hơn nên cố bắt bằng được cậu bé phải ngồi đúng chỗ đấy. =)).


Đây cũng chỉ là những kỉ niệm mà tôi kể lại. Cũng chưa hẳn là những gì tôi đã làm là sáng tạo hay thực sự đã hoàn toàn đúng. Hi vọng mọi người cũng thoải mái chia sẻ những kinh nghiệm hay của mình biết đâu nó giúp ích được phần nào đó cho nền giáo dục của chúng ta.