Thuốc chứa paracetamol có thể gây ngộ độc, tổn thương gan

Paracetamol (dạng viên hoặc sủi) là thành phần có trong các loại thuốc giảm đau, giảm sốt. Do đây là thuốc không cần kê đơn, hiệu quả cắt cơn nhanh chóng nên được sử dụng rất rộng rãi. Thế nhưng nếu dùng paracetamol thường xuyên, quá liều sẽ làm tăng nguy cơ ngộ độc, tổn thương gan.

Paracetamol dùng sai cách gây hại gan như thế nào?

So với rất nhiều các loại thuốc khác, thuốc chứa acetaminophen hay còn gọi dưới tên thông dụng là paracetamol dù ở dạng đơn chất hay kết hợp thường khá lành tính, ít tác dụng phụ và không cần kê toa, nên thường được các dược sĩ tại nhà thuốc ưu tiên khi các mẹ muốn mua thuốc giảm đau, hạ sốt cho chồng con. Thậm chí, nhiều mẹ còn thủ sẵn vài viên thuốc ở nhà để bữa sau đỡ “mắc công” ra mua thêm lần nữa.

Thế nhưng, paracetamol nếu dùng quá liều, thậm chí dùng ở liều bình thường nhưng trong thời gian dài vẫn có thể gây ngộ độc gan, làm tổn thương các tế bào gan.

Khi chúng ta uống paracetamol sẽ hấp thu vào máu, sau đó được đưa đến gan. Tại gan, hệ enzym cytochrome P-450 sẽ thực hiện vai trò chuyển hóa paracetamol thành nhiều chất, trong đó có một chất rất độc cho gan là N-acetyl-p-benzoquinoneimine (NAPQI).

NAPQI nhanh chóng được kết hợp bởi glutathione thành những sản phẩm chuyển hóa không độc. Ở liều bình thường, NAPQI sẽ bị trung hòa bởi Glutathione - là một chất chống oxy hóa chủ yếu của gan. Nhưng khi paracetamol được dùng ở liều cao, độc chất NAPQI tích tụ ở gan càng nhiều, lượng glutathione không đủ để trung hòa NAPQI sẽ gây nhiễm độc gan.

Chất độc tích tụ ở gan nhiều, khiến cho gan phải hoạt động liên tục để thực hiện vai trò khử độc, từ đó làm sản sinh ra các chất trung gian. Các chất này sẽ kích hoạt tế bào Kupffer hoạt động quá mức. Tế bào Kupffer là một loại đại thực bào nằm trong xoang gan - nơi dẫn máu ra, vào gan, là tế bào đầu tiên ở gan tiếp xúc với các vi khuẩn, độc tố, tạo phản ứng miễn dịch. Khi tế bào này hoạt động quá mức sẽ phóng thích ra các chất gây viêm như NF-α, TGF-β, Interleukin… làm tổn thương, hoại tử các tế bào gan, tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan, xơ gan.

Ngoài ra, với những người thường hay uống bia rượu, nếu lạm dụng paracetamol nguy cơ tổn thương gan càng cao. Vì chất cồn trong bia, rượu sẽ làm ảnh hưởng đến vai trò chuyển hóa của gan đồng thời làm biến đổi cấu trúc phân tử của các hoạt chất trong paracetamol khiến cho độc chất tích tụ trong gan càng nhiều, gan mau chóng bị hủy hoại. Vì thế, thói quen để chồng uống paracetamol giảm đau đầu sau khi nhậu say vô tình lại tăng thêm gánh nặng khử độc cho gan.

Những lưu ý khi dùng Paracetamol

Nếu cơ thể không quá đau nhức thì không nên dùng paracetamol. Trong trường hợp bị sốt, nếu nhiệt độ thấp hơn 38 độ rưỡi, trước tiên hãy chườm mát cơ thể, nếu thấy nhiệt độ không giảm xuống hãy dùng paracetamol.

Khi dùng paracetamol, cần đặc biệt lưu ý về liều lượng. Liều lượng cho người lớn phải đảm bảo không vượt quá 4 gam/ngày, với trẻ em không quá 15mg/kg cân nặng cho mỗi lần dùng. Khi uống paracetamol phải dùng cách nhau 4h đồng hồ. Đặc biệt, không nên tự ý dùng paracetamol liên tục trong nhiều ngày (quá 10 ngày ở người lớn và 5 ngày ở trẻ em) vì đó có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh nào đó cần được chẩn đoán và điều trị dưới sự giám sát của bác sĩ.

Ngoài ra, trước hoặc sau khi dùng thuốc, chúng ta không nên uống bia, rượu vì chất cồn có thể làm tăng độc tính của paracetamol, làm tăng nguy cơ ngộ độc, nguy hiểm cho gan.

Làm sao bảo vệ gan khi phải dùng các thuốc giảm đau, thuốc điều trị?

Trong trường hợp bắt buộc phải dùng thuốc điều trị, thuốc giảm đau… cần chủ động bảo vệ gan bằng cách hạn chế các độc tố đó kích hoạt tế bào Kupffer trong gan làm phóng thích các chất gây viêm như TNF-α, TGF-β, Interleukin… khiến tế bào gan tổn thương và chết nhiều.

Sự kết hợp giữa Wasabia và S. Marianum (có trong HEWEL) giúp kiểm soát tế bào Kupffer, làm giảm trên 50% các độc chất gây viêm TNF-α, TGF-β và Interleukin… do Kupffer tiết ra chỉ sau 24h sử dụng, từ đó tăng cường giải độc, phòng ngừa nhiễm độc gan, tăng men gan, viêm gan và nhiều bệnh lý gan nguy hiểm khác.

Đặc biệt, dưới góc độ nghiên cứu sinh học phân tử, ngoài tác dụng diệt khuẩn, đặc tính sáng giá nhất của tinh chất Wasabia thiên nhiên có trong HEWEL mới được các nhà khoa học phát hiện gần đây chính là khả năng chống độc, bảo vệ gan, thậm chí kháng ung thư trong đó có ung thư gan nhờ đặc tính vượt trội của hoạt chất Isothiocyanates. Hoạt chất Isothiocyanates có trong Wasabia giúp hoạt hóa yếu tố phiên mã Nrf2, từ đó gia tăng tổng hợp các phân tử protein thúc đẩy quá trình giải độc trong gan. Đồng thời, Wasabia tăng cường khả năng kháng khuẩn và chống nhiễm độc từ bên ngoài, ức chế, làm giảm tích tụ các vi khuẩn, kim loại nặng. Điều này giúp tế bào Kupffer không bị kích hoạt quá mức nên không phóng thích các hoạt chất gây viêm làm hại tế bào gan.

Chú ý: Sản phẩm HEWEL không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh