Công nghệ chế biến và đóng gói sữa nước tại Việt Nam không thua gì các nước tiên tiến
Sữa nước đóng hộp là thực phẩm tiện lợi, cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, người sản xuất, kinh doanh và cả người tiêu dùng đều phải tuân thủ đúng các quy định về an toàn thực phẩm thì sữa mới thực sự là sản phẩm dinh dưỡng tốt cho sức khỏe.
Theo dõi cuộc trò chuyện với PGS. TS Trần Quang Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sữa Việt Nam, Nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, về mối liên quan giữa bao bì và chất lượng sữa nước cũng như bí quyết để sử dụng sữa nước an toàn.
Thưa ông, sữa hay các sản phẩm sữa dạng lỏng đang trở thành thực phẩm thiết yếu trong đời sống. Do đó người tiêu dùng rất quan tâm đến vấn đề an toàn và chất lượng của mặt hàng này. Trên mạng xã hội hay có một số khách hàng phản ánh họ gặp phải hộp sữa bị hỏng hay có dị vật bên trong. Phải chăng quy trình sản xuất hay công nghệ của các doanh nghiệp sản xuất sữa có vấn đề?
Trước hết phải khẳng định rằng hiện tại quy trình chế biến và đóng gói sữa dạng lỏng áp dụng ở Việt Nam và thế giới đều giống nhau. Thậm chí về công nghệ, ở Việt Nam có phần hiện đại hơn nhiều quốc gia khác do thị trường sữa của chúng ta đang bùng nổ và các nhà sản xuất liên tục đầu tư thiết bị, nâng cấp, sử dụng những công nghệ tiên tiến như của Tetra Pak (Thụy Điển) để đáp ứng nhu cầu.
Về cơ bản, để có sữa an toàn, giữ giá trị dinh dưỡng và hạn sử dụng dài, các doanh nghiệp sản xuất phải loại bỏ các vi sinh vật có hại cho sức khỏe con người và làm hỏng sản phẩm ra khỏi sữa nguyên liệu. Quá trình này được gọi là tiệt trùng, đầu tiên sau khi sữa nguyên liệu được đưa đến nhà máy bằng xe bồn lạnh 4 độ C. Sữa nguyên liệu sẽ được kiểm tra chất lượng xem có đạt chuẩn hay không mới được đưa vào sản xuất. Sau đó, sữa được thanh trùng ở nhiệt độ 75 độ C trong 15 giây rồi được làm lạnh rất nhanh xuống 40C. Ở giai đoạn này, các vi sinh vật có hại cho sức khỏe đã được loại bỏ hết, tuy nhiên vẫn còn trong sữa một ít các vi sinh vật không gây hại cho sức khỏe nhưng sẽ làm sữa hỏng nếu không được giữ lạnh liên tục. Do vậy để loại bỏ nốt những tác nhân này, nhà sản xuất sẽ tiệt trùng sữa tại nhiệt độ 140 độ C trong khoảng 4 giây và làm lạnh nhanh xuống 25 độ C. Đến đây sữa đã không còn những vi sinh vật gây bệnh hay gây hư hỏng cho sữa và được đưa vào thiết bị chiết rót để đóng vào trong những hộp giấy tiệt trùng.
Tất cả quá trình này diễn ra hầu như tự động, hoàn toàn khép kín theo những tiêu chuẩn sản xuất của Việt Nam và cả quốc tế. Như thế chúng ta có được sản phẩm sữa tiệt trùng thương mại, mà theo đó sữa sẽ không có vi sinh vật gây hại cho sức khỏe con người, gây hỏng sản phẩm, có thời gian sử dụng dài mà không cần chất bảo quản và có thể vận chuyển tới những nơi xa mà không cần giữ lạnh.
Vậy theo ông một số hình ảnh đăng tải trên mạng xã hội về các hộp sữa có vấn đề là do nguyên nhân nào?
Như tôi đã nói, quy trình chế biến và đóng gói sữa dạng lỏng là rất nghiêm ngặt. Tất cả các nhà sản xuất đều lưu giữ lô hàng thành phẩm tại nhà máy để kiểm tra các chỉ tiêu chất lượng, chỉ tiêu cảm quan, hóa lý và vi sinh. Những sản phẩm này chỉ được xuất bán ra khỏi nhà máy khi các chỉ tiêu về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm đạt tiêu chuẩn như đã công bố với cơ quan quản lý nhà nước.
Tuy nhiên trước khi đến tay người tiêu dùng, sản phẩm còn trải qua quá trình vận chuyển, bốc xếp, phân phối tại đại lý, bảo quản tại kho bãi, cửa hàng…
Tôi lấy ví dụ, nếu người bốc xếp các thùng sữa không làm theo đúng hướng dẫn, mà quăng quật các thùng sữa sẽ làm một số hộp sữa bị móp méo. Mặc dù các mối hàn của hộp sữa rất chắc chắn nhưng nếu móp méo quá nhiều hoặc quăng quật quá mạnh thì có thể gây hở mối hàn hoặc vỡ gây rò rỉ sữa ra ngoài. Đối với trường hợp bị hở mối hàn, dù hở chỉ bằng đầu kim thôi, nhưng không khí và vi sinh vật sẽ xâm nhập vào trong và làm sữa hỏng rất nhanh. Thậm chí đủ để côn trùng xâm nhập và gây ra dị vật trong sữa. Xin lưu ý sữa là thực phẩm rất giàu chất dinh dưỡng, nên vi sinh vật sẽ phát triển cực kỳ nhanh chóng.
Ngoài ra, điều kiện giao thông tại Việt Nam còn chưa tốt, nên trong quá trình vận chuyển có thể làm các thùng sữa ở trên cao rơi xuống sàn xe, gây rách, trầy, bóp méo hộp sữa bên trong.
Điều kiện kho bãi bảo quản ở đại lý, hay cửa hàng không đúng quy định cũng có thể làm cho các thùng sữa, hộp sữa bị hỏng.
Theo tôi được biết, các nhà sản xuất đều có những hướng dẫn, quy định nghiêm ngặt cho việc vận chuyển, bốc xếp và bảo quản an toàn các sản phẩm sữa dạng lỏng.
Đặc biệt, theo thống kê Việt Nam sản xuất và tiêu thụ khoảng 7 - 8 tỷ hộp sữa một năm. Đây là một con số cực kỳ lớn cho thấy hầu hết sữa nước chúng ta uống hàng ngày phần lớn là an toàn.
Đúng là những trường hợp người tiêu dùng gặp sữa có vấn đề không quá
nhiều, nhưng đã làm cho một số người tiêu dùng lo lắng. Theo ông cần làm thế nào để giảm thiểu rủi ro này?
Sẽ luôn có một lượng nhỏ hộp sữa ngoài thị trường gặp vấn đề vì các nguyên nhân nói trên, tuy nhiên chúng ta có thể giảm thiểu rủi rõ bằng những biện pháp phòng ngừa sau.
Đối với các doanh nghiệp sản xuất cần thường xuyên hướng dẫn các nhà cung cấp, đại lý các quy định trong vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản sản phẩm… để đảm bảo được chất lượng, an toàn thực phẩm.
Đối với các nhà phân phối, đại lý và cửa hàng, cần phải tuân thủ đúng các điều kiện bảo quản, vận chuyển, bốc dỡ sản phẩm mà nhà sản xuất đã khuyến cáo, bao gồm:
Không quăng quật các thùng sữa.
Không xếp cao quá năm thùng sữa trong khi vận chuyển hay lưu kho.
Chỉ để thùng sữa trên kệ tiêu chuẩn, ở nơi khô ráo, sạch sẽ, không bị nắng hay mưa tác động.
Đảm bảo nơi để sữa không bị côn trùng hay chuột bọ xâm nhập.
Đối với người tiêu dùng thì chúng ta nên:
Chọn sản phẩm từ các nhãn hàng có uy tín, còn hạn sử dụng, có đầy đủ các thông tin cần thiết trên bao bì và sản phẩm không có mùi bất thường.
Tạo thói quen kiểm tra nhãn hiệu hộp giấy uy tín đã được tin dùng từ lâu tại Việt Nam như Tetra Pak vì chất lượng của hộp giấy cũng là một yếu tố đảm bảo an toàn sản phẩm sữa bên trong.
Tránh sử dụng các vật sắc nhọn để rọc, cắt màng nhựa bọc các vỉ sữa. Vì có nhiều trường hợp việc dùng dao đã làm tổn hại đến vỏ hộp bảo vệ sản phẩm.
