Người ho do phong nhiệt hoặc ho phế nhiệt nên ăn các thức ăn sau:


1. Lê


Tính mát, vị ngọt, có thể thanh nhiệt, tiêu đờm, người ho phong nhiệt nên ăn. Dân gian thường gọt vỏ lê, bỏ hạt, rồi cho thêm vào bột xuyên bối lg đến 3g, hấp cách thuỷ ăn, mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 1 quả. Hoặc có thể dùng cách của cố danh y Bồ Phụ Châu: ma hoàng 3g đến 5g, giã nát xong cho vào tâm quả lê hấp cách thuỷ cho chín rồi ăn.


2. Quả hồng


Tính hàn, có thể thanh nhiệt, tiêu đờm, chữa ho, người ho do phong nhiệt nên ăn. Theo quan sát thực nghiệm dược lý hiện đại, quả hồng có tác dụng tiêu đờm, chữa ho rất tốt, lớn hơn cả chữa ho.


3. Tỳ bà


Tính mẫn, vị ngọt, có thể nhuận phế, tiêu đờm, chữa dứt ho. Sách “Điền Nam bản thảo” có viết: “Tỳ bà trị ho, long đờm. Thích hợp cho người ho nhiệt, đờm vàng sử dụng”.


4. Mã thầy


Có thể kháng viêm, tiêu đờm, thích hợp cho người ho nhiệt, ra đờm đặc. Mỗi lần có thể dùng củ tươi 250g, rửa sạch, gọt vỏ, dùng nước sôi chần qua, ăn sống, mỗi buổi sáng tối 1 lần, ăn liền 3 đến 5 ngày.


5. Nước củ cải


Có thể dùng củ cải đỏ tươi 500g, rửa sạch, không gọt vỏ, cắt thành lát mỏng, để vào trong bát, bên trên cho thêm đường mạch nha 2g đến 3g, để qua một 1 đêm sẽ chảy thành nước củ cải, uống ngay, có tác dụng thanh nhiệt, tiêu đờm, chữa dứt ho, thích hợp cho người ho do phong nhiệt hoặc do phế nhiệt. Cũng có thể dùng củ cải tươi và mã thầy mỗi loại 500g, rửa sạch rồi giã lấy nước uống.


6. Quả mướp


Thanh nhiệt, tiêu đờm tốt, đặc biệt thích hợp với người ho đờm nhiều, đờm vàng. Đó là vì chất dịch nhớt thực vật có trong quả mướp có chứa một loại chất có tác dụng tiêu đờm rất công hiệu. Những người ho, phế nhiệt hoặc ho phong nhiệt thường ra đờm đặc, nên lấy mướp nấu canh ăn, hoặc mướp và đậu phụ cùng nướng lên ăn, có tác dụng long đờm, làm hết tức ngực.


7. Bạc hà


Vị cay, tính mát, tốt cho việc tán ngoại cảm phong nhiệt. Sách “Điền Nam bản thảo” có nói bạc hà trị ho thương phong, thích hợp với ho phong nhiệt. Trong sách “Giản tiện đơn phương” cũng giới thiệu dùng bạc hà có thể thanh đờm, thông cổ họng, trị phong nhiệt. Người ho cảm mạo phong nhiệt hoặc ho phế nhiệt nên dùng bạc hà uống thay trà.


8. Bàng đại hải


Có tác dụng thanh nhiệt, nhuận phế, chữa dứt ho. Theo như danh y Trương Thọ Di đời Thanh đã nói: “Những người dùng nó, đều có thể chữa ho thương phong, tốt cho việc khai thông phế, và còn có thể thông các lỗ chân lông, tà phong bị khoá kín ở ngoài, bất kể phong hàn phong nhiệt đều có thể dùng để tiêu đờm, làm mát họng”. Trong sách “Trấn Đức đường phương” thì giới thiệu: Trị ho (khan, đối với người ngoại cảm: Bàng đại hải 5 hạt, cam thảo 1 tiền (5g), nấu thành trà uống, trẻ con có thể cho thêm 1 ít đường cũng được.


9. Ngó sen tươi


Có tác dụng thanh nhiệt. Trong sách “Bản thảo kinh sơ” có nói: “Ngó sen tươi ngọt mát, có thể giải nhiệt, làm sạch dạ dày”. Sách “Bản thảo hối ngôn” thì cho rằng ngó sen là loại thuốc thanh nhiệt, giải nhiệt. Sách “Giản tiện đơn phương” giới thiệu: “Trị đờm, cổ rát nóng: nước ngó sen, nước quả lê mỗi loại nửa cốc để uống. Thích hợp nhất là ăn vào lúc bị ho phế nhiệt trong mùa hè”.


10. Măng trúc


Tính hàn, vị ngọt, có tác dụng thanh nhiệt, long đờm. Sách “Bản thảo cầu nguyên” nói: “Măng trúc ngọt mà hơi lạnh, thanh nhiệt, tiêu đờm”. Sách “Tuỳ tức cư ẩm thực phổ” lại viết: “Măng ngọt mát, thông ngực tiêu đờm. Do đó người ho phong nhiệt hoặc ho phế nhiệt nên dùng nhất”.


11. Hoa mã lan


Cỏ lâu năm, trồng bằng lá, hình kim, có răng cưa, hoa tím gần giống hoa cúc, có tác dụng thanh nhiệt rất tốt. Sách “Bản thảo chính nghĩa” có nói mã lan giải nhiệt, giải độc, tác dụng rất tốt, là thực phẩm chính để thanh nhiệt, giải độc. Sách “Quảng Tây dược thực danh lục” chỉ rõ: “Mã lan thanh nhiệt giải biểu, trị ngoại cảm phong nhiệt. Có thể thấy là người ho cảm mạo phong nhiệt nên dùng”.


12. Bí đao


Tính mát, vị hơi ngọt, có tác dụng thanh nhiệt, tiêu đờm. Trong “Điền Nam bản thảo” có viết: “bí đao nhuận phế, tiêu đờm nhiệt, chữa dứt ho, trị giọng ồm, khó thở”. Sách “Bản thảo tái tân” còn nói giải nhiệt. Do đó, nhất là những người ho phong nhiệt và ho phế nhiệt, đờm vàng vào mùa hè rất nên ăn. Ngoài ra, hạt bí đao vị ngọt, tính mát, có thể nhuận phế, tiêu đờm, thanh nhiệt, cũng là một vị thuốc trị ho nhiệt, tiêu đờm thường dùng. Những người viêm phổi do ho phế nhiệt, sưng phổi, giãn phế quản mà ho có đờm vàng rất nên dùng hạt bí đao.


13. Dưa hấu


Vị ngọt, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu. Sách “Điền Nam bản thảo” nói nó có thể trị tất cả chứng nhiệt, đờm, khí ngưng trệ. Những người ho do cảm nhiệt, ho phế nhiệt, đờm vàng, miệng khát nên ăn dưa hấu.


14. Trứng vịt


Tính mát, vị ngọt, có thể thanh phế nhiệt. Sách “Nhật Hoa Tử bản thảo” cho rằng trứng vịt thanh nhiệt ở tâm, bụng, ngực. Sách “Y lâm toản yếu” giới thiệu trứng vịt bổ tâm thanh phế, chữa ho nhiệt, nhúng vào nước sôi 100°C, thanh phế hoả. Những người ho phế nhiệt nên ăn trứng vịt.


15. Đào


Tính hàn, có thể thanh nhiệt, sinh nước bọt, chữa ho. Sách “Bản thảo cương mục” nói đào chủ trị phong nhiệt. Sách “Tuyến châu bản thảo” thì giới thiệu trị ho phong nhiệt, nên ăn đào tươi. Người ho cảm mạo phong nhiệt nên ăn đào.


16. Cây lô hội


Còn gọi là long tu, rau phấn, có tính hàn, vị ngọt mặn, có tác dụng thanh phế nhiệt, tiêu đờm. Trong sách “Bản thảo cương mục” nói nó trị hạch kết nhiệt khí. Sách “Bản thảo cầu chân” thì cho rằng nó giải nội nhiệt. Những người ho phong nhiệt hoặc ho phế nhiệt, ho đờm vàng gồm cả viêm phế quản mạn tính lúc về già, viêm phổi, giãn phế quản, sưng phổi đều nên ăn.


17. Đồng hao (cải cúc)


Có tác dụng nhuận phế, tiêu đờm, chữa dứt ho. Sách “Thuốc trong thức ăn và phương thuốc đơn giản” từng giới thiệu cách trị ho nhiệt đờm đặc: đồng hao tươi 90g, ninh nước bỏ bã, cho thêm đường vừa phải, hòa tan, chia uống làm 2 lần. Nhất là viêm nhiệt vào mùa hè thường thấy phổi nóng, nhiều đờm, uống canh đồng hao thường xuyên không những tiêu đờm, chữa ho mà còn thanh nhiệt, giảm mệt mỏi.


18. Cải xanh


Tính bình, vị ngọt, có thể giải nhiệt, giảm mệt mỏi, tốt cho ruột và dạ dày. Sách “Tứ thanh bản thảo” có nói cải xanh chữa dứt ho nhiệt khí. Sách “Điền Nam bản thảo” thì cho rằng cải xanh chủ trị tiêu đờm, chữa dứt ho, thanh phế nhiệt. Cho nên người ho phế nhiệt hoặc ho cảm mạo phong nhiệt vào mùa hè nên ăn.


19. Tảo biển


Tính hàn, vị mặn, có tác dụng tiêu đờm, giải nhiệt. Sách “Hiện đại thực hành trung dược” cho rằng tảo biển có thể chữa các chứng viêm phế quản mạn tính. Những người ho do phế nhiệt, viêm phế quản cấp tính và mạn tính mà ho ra đờm vàng rất nên ăn.


20. Tía tô


Tính hàn, vị ngọt mặn, có thể tiêu đờm, thanh nhiệt. Trong dân gian có kinh nghiệm trị sưng phổi, ra đờm có mùi hôi: tía tô vừa phải, cho vào mồm nhai, nuốt chầm chậm. Sách “Thuốc trong thức ăn và phương thuốc đơn giản” cho rằng nhai khô trị sưng phổi giai đoạn đầu, hơi thở có mùi hôi và giới thiệu cách trị ho ra đờm có mùi hôi (bao gồm sưng phổi, giãn phế quản...): Tía tô nghiền nhỏ, viên thành viên, mỗi lần uống 6g, một ngày 2 đến 3 lần, uống sau khi ăn. Những người ho phế nhiệt hoặc ho phong nhiệt ra đờm có mùi hôi tanh đều nên ăn tía tô.


21. Rễ lau


Tính hàn, vị ngọt, có tác dụng thanh phế nhiệt, giải những chất bẩn. Phương thuốc cổ chữa sưng phổi. Canh vĩ kinh chính là lấy rễ lau sậy làm nguyên liệu chính. Sách “Y học trung trung tham tây lục” cho rằng tính mát của nó có thể thanh phế nhiệt, điều hoà khí ở phế. Những người ho phế nhiệt, ho ra đờm vàng, tanh hôi rất nên ăn. Có thể ăn phối hợp với nhân ý dĩ tươi, rau diếp cá, hạt bí đao thì càng tốt.


22. Quả sung


Tính bình, vị ngọt, có thể thanh phế nhiệt và tiêu đờm. Sách “Vân Nam trung thảo dược” có cho rằng quả sung có thể tiêu đờm, điều hoà khí, trị ho đờm nhiều, tức ngực. Sách “Phúc Kiến trung thảo dược” còn giới thiệu cách chữa nóng phổi, mất tiếng: quả sung 5 tiền (15g) nấu nước thêm đường uống. Người ho phế nhiệt nhiều đờm nên uống.


23. Quả la hán


Có tác dụng thanh phế, tiêu đờm, chữa dứt ho. Sách “Lĩnh Nam thái dược lục” có ghi chép: “Chữa ho nhiệt có đờm, nấu canh với tủy xương lợn, thịt lợn để ăn”. Sách “Quảng Tây trung dược chí” thì cho rằng: “Quả la hán chữa ho thanh nhiệt. Thích hợp với những người ho phế nhiệt hoặc ho phong nhiệt, mỗi lần pha trà uống, cũng có thể dùng 1 quả la hán, bánh từ quả hồng 15g, nấu nước uống”.


24. Rau diếp cá


Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, giải phế nhiệt, thích hợp với người ho phế nhiệt bao gồm viêm lá phổi, sưng phổi dùng, mỗi lần dùng 30g - 50g, nấu nước uống thay trà.


25. Sứa biển


Tính bình, vị mặn, có tác dụng thanh nhiệt, tiêu đờm rất tốt, thích hợp với người ho phế nhiệt, ho ra đờm vàng, nấu canh với mã thầy cùng liều lượng ăn, rất có hiệu quả.


26. Đậu phụ


Có tác dụng thanh nhiệt, giải hạn. Sách “Y lâm soạn yêu” viết: “Đậu phụ thanh nhiệt, dứt ho, tiêu đờm. Thích hợp với những người ho phế nhiệt hoặc ho phong nhiệt”. Cũng có thể dùng váng sữa đậu nành một tấm, đường vừa phải, thêm nước nấu chín ăn, rất có hiệu quả chữa ho phế nhiệt.


27. Hoa cúc trắng


Tính mát, có thể tán phong nhiệt, thanh phế trị ho. Đối với người ho do nhiệt, pha trà hoa cúc uống rất tốt. Người bị chứng ho do cảm mạo tính nhiệt, ho do viêm phổi đều nên dùng, có thể khoảng 30g đến 90g hãm nước uống thay chè.