Gan là “nhà máy lọc độc” lớn nhất của cơ thể. Mỗi ngày, gan phải xử lý hàng trăm chất độc, thuốc, hóa chất, chất bảo quản, rượu bia và cả những sản phẩm chuyển hóa trong máu. Khi men gan tăng, đó là tín hiệu đầu tiên cho thấy gan đang bị tổn thương – âm thầm, lặng lẽ và đôi khi không có một triệu chứng rõ ràng nào. Chính vì vậy nhiều người chủ quan, đến khi xuất hiện triệu chứng nặng thì bệnh đã bước sang giai đoạn nghiêm trọng.
1. Men gan tăng là dấu hiệu gì?
Men gan thường được đo qua hai chỉ số chính: AST (SGOT) và ALT (SGPT). Khi các chỉ số này vượt ngưỡng an toàn, nghĩa là tế bào gan đã bị tổn thương và đang giải phóng men vào máu.
Một số nguyên nhân phổ biến khiến men gan tăng:
Gan nhiễm mỡ do ăn uống nhiều dầu mỡ, ít vận động.
Rượu bia – yếu tố làm tổn thương gan hàng đầu ở người Việt.
Thuốc tây (giảm đau, kháng viêm, kháng sinh…) dùng kéo dài.
Viêm gan virus B, C.
Nhiễm độc từ thực phẩm, chất bảo quản, hóa chất.
Căng thẳng, mất ngủ kéo dài làm gan suy yếu dần.
Điều nguy hiểm là men gan tăng không gây đau, không gây khó chịu tức thì. Nhiều trường hợp đi khám sức khỏe định kỳ mới phát hiện. Nếu không xử lý từ sớm, tế bào gan sẽ thoái hóa dần dẫn đến:
Viêm gan mạn
Xơ gan
Suy gan
Ung thư gan – căn bệnh tiến triển thầm lặng nhưng rất nguy hiểm
2. Đừng để ung thư gan diễn ra thầm lặng
Ung thư gan thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Người bệnh chỉ cảm thấy:
Mệt mỏi nhẹ
Ăn kém
Đầy bụng
Hơi vàng da
Men gan tăng nhẹ nhưng bỏ qua
Khi tế bào gan bị tổn thương lâu ngày, các mô xơ xuất hiện, dòng máu nuôi gan suy giảm. Từ đây ung thư gan có thể hình thành mà người bệnh không cảm nhận được bất kỳ cơn đau nào.
Chính vì vậy, men gan tăng là tiếng chuông báo động sớm nhất. Ai cũng nên xử lý ngay khi còn có thể cứu vãn chức năng gan.
3. Làm sao để hạ men gan, bảo vệ gan khỏe từ gốc?
Điểm quan trọng nhất là phải giảm bớt gánh nặng cho gan và hỗ trợ gan tự phục hồi. Có ba hướng an toàn nhất:
(1) Dùng thảo dược tự nhiên giúp thanh nhiệt – giải độc – phục hồi tế bào gan
Nhiều bài thuốc dân gian và y học cổ truyền cho thấy khả năng thuốc hạ men gan rất tốt, đặc biệt là những thảo dược có tính mát gan, tiêu độc, giảm viêm:
Cây mía dò: giúp thanh nhiệt, giải độc, làm mát gan, hỗ trợ giảm men gan tự nhiên – phù hợp người nóng gan, ăn kém, hay nổi mụn.
Diệp hạ châu (chó đẻ): có tác dụng tốt trong viêm gan virus, giúp hạ men gan và bảo vệ tế bào gan.
Kế sữa (Milk Thistle): giàu silymarin, hỗ trợ tái tạo tế bào gan, giảm tác hại của rượu bia.
Atiso: thúc đẩy gan tiết mật, hỗ trợ tiêu hóa và giải độc.
Cà gai leo: tác dụng chống viêm gan, hỗ trợ điều trị viêm gan B, hạ men gan an toàn.
Sử dụng thảo dược đúng cách không chỉ giúp gan “nghỉ ngơi” mà còn hỗ trợ tự tái sinh tế bào tổn thương. Người làm việc căng thẳng, uống thuốc tây dài ngày, hay dùng rượu bia càng nên bổ sung nhóm thảo dược này.
(2) Điều chỉnh chế độ ăn uống – giảm ngay gánh nặng cho gan
Hạn chế rượu bia, đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ.
Tăng cường rau xanh, trái cây giàu vitamin C, nước lọc.
Giảm thực phẩm đóng hộp, thức ăn nhanh.
Không lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm.
Ăn đúng giờ, hạn chế ăn tối muộn để gan không phải làm việc quá sức.
(3) Tập thể dục và ngủ đủ giấc – chìa khóa phục hồi gan
Gan rất “thích” một cơ thể vận động và tinh thần thư giãn. Việc tập thể dục đều đặn giúp:
Tăng chuyển hóa mỡ, giảm gan nhiễm mỡ
Cải thiện tuần hoàn máu qua gan
Tăng khả năng thải độc
Giảm stress – một yếu tố khiến gan yếu đi nhanh chóng
Chỉ cần 20–30 phút/ngày: đi bộ, đạp xe, yoga, khí công đều giúp gan khỏe hơn từng ngày.
4. Khi nào cần đi khám?
Bạn nên kiểm tra men gan nếu có một trong các biểu hiện sau:
Mệt mỏi kéo dài
Đắng miệng, ăn uống kém
Vàng mắt nhẹ
Đau tức hạ sườn phải
Thường xuyên uống rượu bia
Đang dùng thuốc tây lâu ngày
Thói quen thức khuya, căng thẳng
Khám sức khỏe 6 tháng/lần là cách tốt nhất để phát hiện sớm men gan tăng, từ đó điều chỉnh kịp thời tránh diễn biến nặng hơn.
Kết luận
Men gan tăng không phải bệnh, nhưng là dấu hiệu cảnh báo gan đang bị tổn thương. Đừng để sự chủ quan khiến ung thư gan tiến triển âm thầm. Hãy bắt đầu bằng những thay đổi nhỏ: dùng thảo dược mát gan – giải độc, ăn uống sạch, tập thể dục và giữ tinh thần thoải mái. Khi gan khỏe, cả cơ thể bạn sẽ khỏe.